04/07/2023
წყარო : ვეტერინარული კლინიკა აბ-ვეტ ბუნება/ Veterinary Clinic AB-Vet buneba
🔴ლეიშმანიოზი
ლეიშმანიოზი არის პროტოზოული და ზოონოზური ინფექცია, რომელიც ცხოველებსა და ადამიანებს გადაეცემა სისხლის მწოველი ფეხსახსრიანების (მოსკიტების) საშუალებით.
ლეიშმანიოზის გამომწვევი აგენტი არის პარაზიტული პროტისტების ლეიშმანიის გვარი. ინფექციის გადამტანები არიან მოსკიტები, რომლებიც ძირითადად ტროპიკულ და სუბტროპიკულ ზონებში ცხოვრობენ.
ლეიშმანიის კლასიფიკაცია:
🟣ვისცერული ლეიშმანიოზის გამომწვევი აგენტია L. donovani (აზიანებს შინაგან ორგანოებს).
🔵კანის ლეიშმანიოზის გამომწვევი აგენტეია L. tropica.
დაავადება გადაეცემა მოსკიტის ნაკბენით, რომელიც ინფიცირებული ცხოველის სისხლით ყლაპავს პარაზიტს. 7-9 დღის განმავლობაში ლეიშმანიას აქტიურად მრავლდება მდედრი მოსკიტის საჭმლის მომნელებელ არხში, სანამ მის ზედა მონაკვეთებს არ მიაღწევს. შემდეგ მწერები ნაკბენის დროს გადასცემენ პათოგენს ძაღლს.
🔺ლეიშმანიები აზიანებენ, ღვიძლს, ელენთას , ძვლის ტვინი, სადაც ისინი მრავლდებიან.
🔹ლეიშმანიოზის სიმპტომები
ინფიცირებიდან დაავადების პირველი ნიშნების გამოვლენამდე, მას ექვსი თვიდან 2-3 წლამდე სჭირდება. ზოგჯერ ლეიშმანიოზის გამოვლინება ძაღლში არ ხდება, ამ შემთხვევაში, ცხოველი მხოლოდ ინფექციის მატარებელია.
🔹ვისცერალური ფორმის სიმპტომები მწვავე ფაზაში:
სხეულის ტემპერატურა იზრდება, ცხელება;
ძაღლი ხდება ლეტარგიული, უარს ამბობს სეირნობაზე და თამაშზე;
თვალების სიწითლე, , ლორწოვანი ან ჩირქოვანი გამონადენი;
თმის ცვენა;
კანის სიმშრალე და აქერცვლა;
ცხვირის სუნთქვის გაძნელება, ცხვირის წყლულების წარმოქმნა;
ლიმფური კვანძების გადიდება;
ექსკრემენტებში არის სისხლის მინარევები;
საჭმლის მომნელებელი სისტემის დარღვევა;
ღვიძლი და ელენთა გადიდებულია;
ლაბორატორიულად სისხლის კლინიკურ ანალიზში ვლინდება ანემია;
საშარდე სისტემის ფუნქციის დარღვევა (ხშირი შარდვა, წყურვილი).
ლეიშმანიოზის მწვავე მიმდინარეობა სიცოცხლისათვის საშიშია.
ქრონიკული ლეიშმანიოზის დროს ინფექციის კლინიკური ნიშნები ცუდად არის გამოხატული, ამიტომ პატრონები ყოველთვის ვერ ამჩნევენ შინაური ცხოველის მდგომარეობას. ქრონიკული მიმდინარეობისას დაავადება შეიძლება გაგრძელდეს ორ-სამ წლამდე, რის შემდეგაც მოხდება " თვითგანკურნება"
როდესაც კანის ინფექციაა ჩართული, სიმპტომები ჩნდება პაპულოზური გამონაყარი ყურებში, თვალებში და ცხვირში. 4-6 დღის შემდეგ ძაღლს სხეულის სხვადასხვა ნაწილზე უჩნდება წყლულები, რასაც თან ახლავს მწვავე ქავილი. დროთა განმავლობაში კანი სქელდება, ჩნდება ბზარები, რასაც თან ახლავს ტკივილი.
როდესაც კანი ფორმაა, ძირითადი შინაგანი ორგანოები დაზიანება არ ხდება. დაავადება იღებს ქრონიკულ ხასიათს, რომელიც გრძელდება რამდენიმე წლამდე. ინფექციის კანის ფორმა იშვიათად ლეტალურია.
დაავადების მწვავე ფორმის გართულებები ვლინდება მხედველობის დაკარგვით, თირკმელების დისფუნქციით, პნევმონიით, დიათეზით, ლეიკოციტების დონის შემცირებით, რაც ძაღლის სხეულს უფრო მგრძნობიარეა ბაქტერიული და სოკოვანი ინფექციების მიმართ.
🔹დაავადების დიაგნოზი
სწორი დიაგნოზის დადგენისას მხედველობაში მიიღება ადგილობრივი ეპიზოოტოლოგიური მდგომარეობა და ტარდება ლაბორატორიული გამოკვლევები. საქართველოში ძირითადათ გამოიყენება სწრაფი ტესტები დაფუძნებული გამომწვევის მიმართ არსებული ანტისხეულების აღმოჩენაზე და elisa მეთოდი.
ინფექციის გამომწვევის იდენტიფიცირებისთვის გამოიყენება რომანოვსკის - გიემზას მიხედვით შეღებვის ციტოლოგიური მეთოდი. დიფერენციალური დიაგნოზი ტარდება დაავადების კანის ფორმისთვის, დემოდიკოზის გამორიცხვის მიზნით.
ადამიანის ინფიცირება ხდება პარაზიტული დაავადების გამავრცელებლის - მოსკიტიდან, ვინაიდან ამ დაავადებას ახასიათებს მხოლოდ ტრანსმისიური გადადების გზა.
ძაღლების სამკურნალოდ გამოიყენება მედიკამენტები, რომლის დანიშვნა უნდა მოხდეს ექიმი ვეტერინარის მიერ.( გლუკანტიმი,მილტეფორანი,ალოპურინოლი და ა.შ.) დაუშვებელია თვითმკურნალობა რადგან არასწორად მკურნალობის შემთხვევაში გამომწვევი ხდება მდგრადი მედიკამენტების მიმართ. რაც უფრო ართულებს მკურნალობას მომავალში.
🔹პროფილაქტიკური მოქმედებები
პირველ რიგში რეპელენტების (წვეთების) და სპეციალური საყელურების ინტენსიური გამოყენება სეზონის დროს. საღამო ხანს მოვარიდოთ ჩვენი მეგობრები წყალსაცავებს.
დავით ნანობაშვილი
Davit Nanobashvili