21/02/2022
๐๐๐ซ๐ ๐ก, ๐ฆ๐ข๐ฃ๐ง ๐ก๐จ๐ง๐ ๐๐ฅ๐ข๐ฃ๐๐ญ ๐ฆ๐๐๐ซ ๐๐ฅ๐๐๐๐๐ง! Een flinke ruk aan de riem, of misschien even op zโn rug leggen, en hij leert het wel af. Toch? Nee, fout! Er zijn verschillende redenen waarom straf (of voor de professionals onder ons โ een ๐ฑ๐ฐ๐ด๐ช๐ต๐ช๐ฆ๐ท๐ฆ ๐ค๐ฐ๐ณ๐ณ๐ฆ๐ค๐ต๐ช๐ฆ) niet wenselijk en vaak niet eens effectief is. ๐
Eerst een stukje over mijzelf. ๐โโ. Als kind beet ik mijn nagels. Wat mijn ouders ook probeerden, ik kon er niet mee stoppen. Uiteindelijk kocht mijn moeder een smerig goedje dat ze op mijn nagels deed. Zodra ik begon met bijten, proefde ik die vieze smaak en dat zou me direct doen stoppen. Althans, dat was het idee. De praktijk wees anders uit. Ik leerde die smaak te verdragen en wende eraan. Het was even โdoor de zure appel heen bijtenโ en dan kon ik verder met nagels bijten.
Van dit voorbeeld kunnen we veel leren als het gaat om ongewenst gedrag van honden. ๐๐๐ง๐ญ ๐ฐ๐๐๐ซ๐จ๐ฆ ๐ฐ๐๐ซ๐ค๐ญ ๐๐ข๐ ๐ฌ๐ญ๐ซ๐๐ (een spray met een vervelende geur of een ruk aan de riem) ๐ง๐จ๐ฎ ๐ง๐ข๐๐ญ ๐๐ฅ๐ญ๐ข๐ฃ๐? ๐ง
๐น ๐๐ข๐ฆ๐ข๐ง๐
De timing van straf luistert erg nauw. Een correctie dient vrijwel direct te volgen op het ongewenste gedrag. Als je thuis komt na je werk en je ziet dat je pup op het tapijt heeft geplast, heeft het dus geen zin om hem toe te schreeuwen en voor straf in de bench te zetten. Je weet immers niet wanneer hij geplast heeft. Dat kan een uur geleden zijn en dan koppelt je hond die straf niet meer aan het plassen in huis, maar bijvoorbeeld aan de thuiskomst van zijn baasje ๐.
๐น ๐๐๐ซ๐ค๐๐๐ซ๐๐ ๐๐ฌ๐ฌ๐จ๐๐ข๐๐ญ๐ข๐
Zelfs met een goede timing, leidt het toedienen van een positieve correctie niet per se tot het gewenste effect. De kans bestaat namelijk dat je hond de straf niet koppelt aan zijn gedrag, maar aan heel iets anders.
Stel, je hebt schattige Labradoodle die aan de lijn trekt bij het zien van andere honden. Als bestraffing geef je direct een ruk aan de riem. Je wil dat je hond de associatie legt: ๐ต๐ณ๐ฆ๐ฌ๐ฌ๐ฆ๐ฏ = ๐ณ๐ถ๐ฌ ๐ข๐ข๐ฏ ๐ฅ๐ฆ ๐ณ๐ช๐ฆ๐ฎ. Maar je hond kan ook een andere associatie leggen, namelijk: andere ๐ฉ๐ฐ๐ฏ๐ฅ = ๐ฑ๐ช๐ซ๐ฏ ๐ฃ๐ช๐ซ ๐ฎ๐ช๐ซ๐ฏ ๐ฏ๐ฆ๐ฌ. Als gevolg hiervan, leert de hond niet zijn eigen gedrag (het trekken) aan te passen. Sterker nog: hij zal een hekel krijgen aan andere honden, want die voorspellen ongemak of pijn. Dus wanneer je hond weer een soortgenoot ziet, gaat hij harder trekken om aan die vervelende situatie te ontkomen ๐คทโโ๏ธ.
๐น ๐๐ ๐ซ๐๐ฌ๐ฌ๐ข๐
Voor een hond is het een kleine stap van angst naar agressie. Hij wil een einde maken aan datgene wat hem bang maakt en kiest voor de aanval. Vooral directe correcties, waarbij de eigenaar de confrontatie opzoekt, leiden vaak tot agressie. Dit is bijvoorbeeld bij 43% van de honden het geval, wanneer zij een schop of klap krijgen. Bij 31% van de gevallen trad agressie op, wanneer de eigenaar de zogeheten โalpha rollโ (het op de rug gooien) uitvoerde.
Het kan zijn dat de hond zo bang is voor de eigenaar die hem straft, dat hij kiest voor omgerichte agressie. Dit houdt in dat hij zijn agressie richt op iets of iemand die niets met de situatie te maken heeft. Dit kan een omstander, ander huisdier of zelfs een kind zijn.
๐น ๐๐๐๐ข๐ญ๐ฎ๐๐ญ๐ข๐ ๐๐ง ๐๐จ๐ฌ๐๐ซ๐ข๐ง๐
Tot slot keren we terug naar ons voorbeeld van nagelbijten. De timing van de correctie klopte: de vieze smaak volgde direct op het bijten. Ik legde ook het verband tussen de smaak en mijn eigen gedrag. Waarom werkte het dan niet goed? Simpel: ik leerde te wennen aan de smaak.
Bij honden spreken we van habituatie: ze leren bepaalde prikkels te negeren. Dit kan handig zijn, bijvoorbeeld wanneer je wilt dat je hond niet reageert op de stofzuiger. Deze vorm van gewenning kan echter ook optreden bij aversieve prikkels, zoals een elektrische schok of een halsband met citronella spray.
Of je hond went aan een straf, is deels afhankelijk van de dosering. Hiermee bedoelen we zowel de intensiteit van de straf als de frequentie. De kans op habituatie is groter als de intensiteit van de straf laag is. Het gevolg is dat je die sterkte van de straf (zoals stemverheffing, ruk aan de riem, schop of elektrische schok) steeds meer moet opvoeren. Hier zit altijd een limiet aan: op een gegeven moment is je hond gewend aan zelfs de sterkste doseringโ๏ธ.
Dit verklaart waarom je sommige hondeneigenaren oneindig vaak aan de riem ziet sjorren, zonder dat het werkelijk effect heeft. De hond is hier zo vaak aan blootgesteld, dat hij hieraan gewend is geraakt.
Tot slot is er nog ๐๐ข๐๐ซ๐๐ง๐ฐ๐๐ฅ๐ณ๐ข๐ฃ๐ง, misschien wel het belangrijkste argument. Bedenk eens waarom je een hond in huis hebt genomen. Wilde je graag samen dingen ondernemen? Was je op zoek naar een maatje, waarmee je een band kon opbouwenโค๏ธ? Een hond die niet graag bij jou in de buurt is, vanwege die straffen, staat haaks op dit beeld.
"๐๐ค๐๐ฉ ๐๐ ๐๐๐ฃ ๐ข๐๐๐ง ๐๐ก๐ก๐๐จ ๐๐๐๐ค๐๐๐ฃ?! ๐๐๐๐ฃ ๐๐ค๐ฃ๐ ๐ข๐ค๐๐ฉ ๐ฌ๐๐ฉ๐๐ฃ ๐๐๐ฉ ๐๐๐ฉ ๐ฃ๐๐๐ฉ ๐ข๐๐!" ๐ก
๐Begrenzen mag, is soms zelfs noodzakelijk. Maar, dit kan zonder het dierenwelzijn aan te tasten. Een gediplomeerde trainer kan je hierbij helpen.
๐น ๐๐๐๐ซ ๐ฏ๐๐ง ๐๐ข๐ญ? Volg Educanem op Facebook.
๐น Lees het volledige artikel (inclusief bronnen) op: https://educanem.nl/straf-honden-effect/
๐น ๐๐ข๐ฌ๐๐ฎ๐ฌ๐ฌ๐ข๐ฬ๐ซ๐๐ง, ๐ฆ๐๐ . ๐๐๐ฎ๐ค ๐ณ๐๐ฅ๐๐ฌ! Laat hieronder weten hoe jij denkt over straf en of je betere alternatieven hebt. Graag met respect reageren.
