06/10/2024
Dr. Spock
De ideeën van dokter Spock waren in 1946 revolutionair, maar ook zeer omstreden. Dokter Spock, niet die van Star Trek, maar Benjamin Spock, de kinderarts die in één klap wereldberoemd werd met zijn boek ‘Baby and Child care’. Hij werd zowel aanbeden als verguisd om zijn vernieuwende ideeën over opvoeding.
De algemeen aanvaarde norm in die tijd was dat kinderen met discipline moesten worden opgevoed en dat baby's niet verwend zouden mogen worden door hen bijvoorbeeld op te pakken als ze huilden. Dokter Spock zorgde er voor dat kinderen als individuen werden gezien, dat ouders flexibel met kinderen omsprongen en ze met meer genegenheid gingen behandelden.
In de praktijk ging er nog wel eens wat mis in gezinnen waar men ineens overstapte op de dokter Spock opvoeding. Ouders gingen van strakke discipline waarbij kinderen nooit hadden geleerd om zelf na te denken of verantwoordelijkheid te nemen naar volledige vrijheid zonder enige begeleiding. Daardoor is een aantal kinderen behoorlijk de weg kwijt geraakt. Dokter Spock werd verweten dat kinderen door deze ‘losse’ opvoeding losgeslagen zouden raken, geen autoriteit zouden velen en niet gezeglijk zouden zijn.
Hmmm, ik zie wel paralellen met de ideeën over het opvoeden van honden. De één vindt dat honden absoluut moeten gehoorzamen en ziet geen andere mogelijkheid voor een goede relatie dan training. De ander vindt dat honden individuen zijn met een eigen persoonlijkheid en behoeftes waar liefdevol naar geluisterd zou moeten worden om een goede relatie te laten ontstaan.
Ik ben uit volle overtuiging van die laatste stroming. Het is niet nodig dat wij honden, of welk ander dier dan ook, vertellen wat het moet doen en laten. Sterker nog, ik denk dat dieren daar ongelukkig van worden, waardoor ze raar gedrag gaan vertonen, wat dan weer leidt tot meer trainen en druk… en de vicieuze cirkel is rond.
Ik geef honden de ruimte om zichzelf te zijn en hun eigen keuzes te maken. Ik leg ze niets op zolang de veiligheid gewaarborgd is en alle betrokken partijen geen hinder van elkaar ondervinden. Ik bepaal niet wat ze moeten doen, ze mogen aangeven waar ze behoefte aan hebben. Dat geeft honden rust en zelfvertrouwen. Maar er zijn wel kaders. Ik gooi een hond niet in het diepe voordat hij kan zwemmen. Ik mag hopen dat je begrijpt dat dit laatste overdrachtelijk bedoeld is. Een hond kan alleen met de vrijheid omgaan die aansluit bij zijn vaardigheden. Niets moeten wil dus zeker niet zeggen dat ze dan ook maar alles mogen. Kaders zijn heel belangrijk. Kaders kunnen zacht, liefdevol en behulpzaam zijn.
Kaders kunnen onder andere bestaan uit een lange lijn, een beperkte ruimte, beperkte tijd, keuze uit twee mogelijkheden in plaats van zes. Noem maar op. En die kaders moeten ook duidelijk zijn. Vervolgens moet degene die de hond begeleidt ook in staat zijn om die kaders op het juiste moment te verruimen of te verkleinen.
Als een hond bijvoorbeeld over andere honden heen walst als hij los loopt, heeft hij nog onvoldoende sociale vaardigheden om los te kunnen lopen met andere honden in de buurt. In dat geval is het dan niet handig om naar plaatsen toe gaan waar je loslopende honden kunt verwachten. Beter is het om deze hond onder gecontroleerde omstandigheden eerst te laten ervaren dat hij kan ontspannen als hij andere honden ziet. Pas dan is hij er aan toe om een sociaalvaardige hond te ontmoeten en kunnen zijn sociale vaardigheden stap voor stap worden opgebouwd.
Ik leer een hond niet om te zitten. Waarom zou ik? Dat kan hij immers van nature al en ik kan geen reden verzinnen waarom hij dat zou moeten doen omdat ik dat zeg. Wel help ik een hond om zich dusdanig te kunnen ontspannen dat hij uit zichzelf gaat zitten of liggen als we ergens een tijdje moeten wachten.
Alenka kon toen ze net bij ons woonde niet in de tuin zijn. Pas toen ze het huis als veilige haven beschouwde mocht ze aangelijnd in de tuin. Toen ze daar ontspannen mee om kon gaan mocht ze los in de tuin onder toezicht. Inmiddels kan ze alleen in de tuin zijn. Soms is ze toch te moe waardoor ze gaat reageren op wat er buiten de tuin gebeurt. In het begin moest ik haar dan naar binnen begeleiden. Inmiddels gaat ze dan uit zichzelf naar binnen. Niet omdat ik een commando geef, maar omdat ze inmiddels heeft ervaren dat dat de beste keuze is.
Niets móeten betekent dus absoluut niet alles mógen. Ik denk dat dokter Spock dit 53 jaar na dato zou beamen.