14/02/2022
🔥💪 Ręce pełne pracy - gorrrrący, wykotowy okres trwa w najlepsze! Warto więc przypomnieć zeszłoroczny, niezwykle ważny wpis o podstępnej HIPOTERMII jagniąt i koźląt... 🥶
Zachęcam Was do wnikliwej obserwacji nowonarodzonych maluchów, a w wolnej chwili do lektury, by wiedzieć na co zwracać szczególną uwagę 🧐
🐑🐐 Sezon wykotowy w pełni! Pomoc w przychodzeniu na świat owczym i kozim maluchom, to sama raaaaadość! 😍 To również ogromna odpowiedzialność, rzutująca na ich dalszy (zdrowy) rozwój. /🇺🇸 English version below.
Warto w tych (jeszcze dość chłodnych) okolicznościach przyrody, wspomnieć o znaczeniu bilansu cieplnego, kryjącego się pod pojęciem komfortu termicznego i konieczności zapewnienia noworodkom małych przeżuwaczy odpowiednich warunków - zwłaszcza w kluczowych, pierwszych dniach życia. Dlaczego, to takie ważne? Odpowiedź poniżej, zacznijmy jednak od początku 🧐
Energia cieplna noworodków małych przeżuwaczy, generowana jest w procesie 🔥 TERMOGENEZY drżeniowej oraz bezdrżeniowej. Ta ostatnia, polega na wytwarzaniu ciepła własnego, dzięki metabolizmowi specjalnej, brunatnej tkanki tłuszczowej - BAT [brown adipose tissue] lokalizującej się głównie w klatce piersiowej, a także przestrzeni okołonerkowej. Różni się ona od standardowej tkanki tłuszczowej tym, że zawiera bardzo gęsto upakowane mitochondria, wysoką zawartość cytochromu c, a także rozległą sieć naczyń krwionośnych. Powstała dzięki BAT energia cieplna, jest na bieżąco wykorzystywana m.in. do ogrzania organizmu, co oznacza, że owcze i kozie noworodki nie mają możliwości magazynowania jej 'na zaś'. Czym zatem mogą grozić wahania temperatury wewnętrznej? 🥶 HIPOTERMIĄ, czyli wychłodzeniem. Najlepszym sposobem uniknięcia jest... jej zapobieganie!
⭕ BŁĘDNE KOŁO
U nowonarodzonych jagniąt i koźląt HIPOTERMIA oraz GŁÓD idą ze sobą w parze. W ciągu pierwszych godzin życia, rezerwa brunatnego tłuszczu uwalnia ogromną ilość energii, zapewniając tym samym „na starcie” wysoki poziom glukozy we krwi. W ciągu tych pierwszych godzin życia, jagnię, lub koźlę musi koniecznie zacząć samodzielnie pobierać siarę, aby móc utrzymać prawidłową przemianę materii, komfort termiczny oraz wykształcić właściwy poziom przeciwciał odpornościowych. Jednak trawienie siary, wymaga od niego... ENERGII i to kolejna istotna rola, jaką odgrywa brunatna tkanka tłuszczowa (BAT). Jeśli noworodek nie ma wystarczającej jej ilości (lub jeśli nie otrzyma odpowiedniej porcji siary, zanim cała energia brunatnego tłuszczu zostanie zużyta), metabolizm może na tyle spowolnić, że maluch nie będzie mógł strawić i wykorzystać jej życiodajnych składników. ⚠ Automatycznie, młode zacznie się wychładzać, tracić energię, wpadać w hipoglikemię, a błędne koło samonapędzać... Dodatkowo, przeciągi w budynku i brak właściwej opieki owczej, czy koziej matki (chociażby nie wylizanie przez nią starannie noworodka zaraz po urodzeniu) - również przyczyniają się do gwałtownego spadku temperatury wewnętrznej. Wysoka wilgotność ciała przyspiesza tylko wychłodzenie, bezbronnego jeszcze organizmu.
Zdolność do przeciwstawiania się skutkom wychłodzenia, różni się u poszczególnych osobników i jest związana zarówno z czynnikami 🧬 genetycznymi, jak i fenotypowymi. Co ciekawe – u małych przeżuwaczy zidentyfikowano polimorficzne markery genowe związane z homeostazą energetyczną, mające też wpływ na śmiertelność z powodu wychłodzenia! Dodatkowo, istotny wpływ mają same cechy fenotypowe zwierzęcia (tj.: właściwości wełny, lub sierści, skóry, czy masa ciała).
Rezerwy brunatnej tkanki tłuszczowej płodu, pozyskiwane są przez łożysko, głównie w drugiej połowie ciąży. Nie tylko odkładane są wówczas niezbędne zapasy energetyczne, ale (szczególnie w ostatnich 60 dniach ciąży) obserwuje się największy wzrost oraz rozwój owczych i kozich płodów. Z kolei najskuteczniejszy transfer niezbędnych składników odżywczych, związany z rozwojem łożyska, przypada na pierwszy trymestr ciąży. Wniosek nasuwa się sam 👉 właściwe żywienie samic na każdym etapie ich 'błogosławionego' stanu, ma kluczowe znaczenie dla zdrowia zwierzęcych noworodków. Jeśli samica cechuje się słabą kondycją wynikającą np. z nieprawidłowego żywienia, czy przebytych chorób - ryzyko hipotermii u młodych wzrasta. Noworodki małych przeżuwaczy, urodzone przez takie samice są często słabsze, a siara produkowana przez owczą, lub kozią matkę – gorszej jakości. Uniemożliwia to wykształcenie odpowiedniego poziomu odporności biernej, co z kolei skutkuje wzrostem śmiertelności, wynikającym z posocznicy.
💡 Pamiętajmy, że jedynym, precyzyjnym sposobem rozpoznania wychłodzenia u zwierzęcych noworodków, jest pomiar temperatury REKTALNEJ. W razie zmiany behawioru i podejrzenia spadku temperatury wewnętrznej owczego, lub koziego malucha – dzierżmy termometry w dłoń i odważnie zanurkujmy pod ogon, zanim będzie za późno🌡Podstawą naszego przeciwdziałania hipotermii, powinno być ogrzanie zwierzęcia oraz zapewnienie mu stałego źródła energii, aby potrzymać fizjologiczny proces produkcji ciepła przez organizm.
/🇺🇸 english version:
Lambing season in progress! Helping sheep and goats kids come into the world is a pure pleasure! But it's also a huge responsibility, which affects their further (healthy) growth.
In these cold circumstances, it's worth to mention the importance of a heat balance, concept of thermal comfort and the need to provide newborns of small ruminants appropriate conditions - especially in the crucial first days of life. Why is this so important? The answer to this question, below.
The thermal energy of newborn small ruminants is generated in the process of shivering and non-shivering THERMOGENESIS. The last one is based on heat generation due to metabolism of a special, brown adipose tissue - BAT, located mainly in the thoracic and perirenal area. BAT contains very tightly packed mitochondria, a high content of cytochrome c and an extensive vascular system. The thermal energy created by BAT is used immediately, which means that sheep and goat newborns don't have the opportunity to store it 'just in case'. What is the risk of internal temperature variations? Hypothermia. The best way to avoid it... is to prevent it!
VICIOUS CIRCLE
In newborns HIPOTHERMIA and STARVATION go together. The young have a reserve of brown fat which, during the first few hours of life, releases a great amount of energy - this allows them to maintain high blood sugar levels "at the start". During these first hours of life, it's vital that the newborn begins to consume the colostrum on its own in order to maintain a normal metabolism, thermal comfort, and proper levels of immune antibodies.
However, digesting colostrum requires... ENERGY, and that's another important role that brown adipose tissue (BAT) plays - if the newborn doesn't have enough of it (or if it doesn't receive an adequate portion of colostrum before all the brown's fat energy is used up), the metabolism can dramatically slow down, that it can't digest and use its vital components. Automatically, the cub will begin to cool down, lose energy, fall into hypoglycemia and the vicious cycle starts drives itself....
The ability to resist the effects of hypothermia, depends on genetic and phenotypic factors. Interestingly, polymorphic gene markers related to energy homeostasis have been identified in small ruminants! Additionally, phenotypic characteristics i.e. wool or hair properties, skin or body weight have a significant impact.
Brown adipose tissue reserves of the fetus are acquired by the placenta mostly in the second half of pregnancy. Especially in the last 60 days of pregnancy, the greatest growth and development of fetuses is observed. In turn, the effective transfer of essential nutrients is related to the development of the placenta in the first trimester of pregnancy. The conclusion is that proper nutrition of ewes at every stage of pregnancy is the crucial. If the ewe is in poor condition due to inadequate nutrition or past illnesses, the risk of hypothermia in her newborns increases. Newborns of these ewes are often weaker and the colostrum produced by them has poorer quality. This prevents the development of adequate levels of passive immunity, results in increased mortality of newborn small ruminants due to septicemia.
In addition, lack of proper care for the sheep or goat mother (not carefully licking the newborn right after birth) can also contribute to faster cooling of the still defenseless organism.
Remember, that the only precise way to recognize cooling in animal newborns is to measure re**al temperature (!). If you suspect a decrease in the internal temperature of a newborn, hold the thermometer in your hand and bravely check it, before it's too late.
