22/10/2020
Koyunlarda Gebelik Süresi ve Doğumda Nelere Dikkat Edilmeli !!!
Koyunlarda gebelik süresi ortalama 147 gündür. En erken beklenen doğum tarihi 138. gün ve en geç 156. gündür. Ancak doğum genelde çiftleşmenin 142. ve 152. gününde yoğunlaşır. Genç ve yaşlı anneler kuzularını bir kaç gün daha geç doğururlar. İkiz ve üçüz yavrular ile erkek yavrular daha erken doğar.
Doğum yaklaşınca...
Doğumun beklenen tarihleri yaklaştığında gebe koyunlar içerlerine girmeden 3-4 saat aralıklarla kontrol edilmelidir. Son kontrol gece 11:00 de yapılmalıdır. Bu saatten sonra kontoller gebe koyunlarda stres yaratır. Son kontrolden sonra doğum yaklaşık sabah 5:00 ve 6:00 da gerçekleşecektir.
Gündüz kuzulaması konefal metodu
Gebe koyunlar akşam saatlerinde yemlendiklerinde, doğumun %85’ine yakını gündüz saatlerinde olur.
Gece yemlemesi (20:00 -21:00) ile geceye dolu mideyle giren gebe koyunlar, midenin 7-8 saat boşalması ile sabah 06:00 civarında doğuma başlarlar.
Konefal metodunda günde iki öğün kaba yem sabah 11:00 ve akşam 9:30 ve 10:00 arasında yapılır. Dane yem kaba yemden 3-4 saat sonra yapılabilir.
Doğuma yaklaştıkça, memeler süt ile dolar (yaklaşık 10-15 gün önce), sütle dolan şişkin ve sarkan memeler hafif kızarır (yaklaşık 4-5 gün önce). Dış ge***al organ “vulva” uzunlamasına büyür, şişer ve kızarır (yaklaşık 2-3 gün önce). Doğumun başlamasına yakın gebe koyun, ot ve yem yemeyi keser ve sürüden uzaklaşır (4-8 saat önce). Sancılar başlar ve sık sık yere yatar ve kalkar (2-3 saat önce), yeri eşeler. Yere yattığında bacaklarını kasar ve burnunu yukarı doğru kaldırır (yaklaşık 1 saat önce). Bu noktada koyunu rahat bırakın ve sessizce uzaktan gözlemleyin.
İlk olarak su kesesi vuvlada görünür, su kesesinin görülmesinden 30 dakika ve 1 saat içinde kuzu doğar. Kuzu doğunca ağız ve burnundan doğum zarlarının uzaklaştırarak kuzunun nefes aldığından emin olunmalıdır.
Doğum sonrası anne, kuzuyu yalayarak kurutacaktır. Anne kuzuyu kuruttuktan sonra annenin başka kuzu doğurmayacağından emin olunduktan sonra anne ve yavru bireysel bölmeye alınır. Birden fazla doğurması muhtemel koyun, doğum öncesi sergilediği davranışlarını ikinci ve üçüncü kuzularında da benzer ama daha hafif şekilde sergiler. Tüm kuzusunu ilk doğurduğu kuzuyu doğurduğu bölmede doğurmasına müsade edin. Kuzu doğar doğmaz göbek bağına %7 iyot çözelti sıkın (batikon) ve 2-3 cm uzunlukta kalacak şekilde göbek bağı klipsi takın.
Meme başlarıında süt geldiğinden emin olun. Meme başlarını açın. Anneye, kuzu tam olarak tek başına annesini emmeden ot, yem ve su vermeyin! Doğum sonrası hemen ot, yem ve su verilmesi annenin dikkatininin dağıtır. Kuzu ve anneyi doğumdan 1-1,5 saat sonra birbirlerine alışıp alışmadıklarını ve başarılı emzirme olup olmadığını kontrol edin. Plasenta doğumdan sonraki 2 saat içinden düşecektir. Plasentayı tutup asla çekmeyin.
Yardımlı doğum!
Koyunlar normalde yardıma gerek duymadan, kolayca yavrularını dünyaya getirirler. Ancak kimi durumlarda doğuma yardım etmek gerekebilir. Doğuma yardımda hijyen kurallarına uyun, mutlaka tek kullanımlık muayene eldiveni giyin, asla eldivensiz müdahele etmeyin. Doğuma yardım genelde yavru gelişlerini düzeltmek kadar hafif derecededir.
Ölü doğum, doğum sonrası hemen ölüm:
Maalesef kimi zaman ölü doğumlar olabilir. Ölü yavru ve doğum sıvıları ve zarları olası bir hastalık yayılımını önlemek için mutlaka uzaklaştırılmalıdır. Yavrusu doğumdan hemen sonra ölen veya ölü doğan anneyi bireysel bölmeye alın ve sadece orta kalitede ot verin, dane yem asla vermeyin. Enerji alımının bu sayede kısıtlanması ile memelerden sütün çekilmesi ile meme sağlığı korunur. Ölü doğum yapan koyunın meme başlarını açmayın ve sağmayın.
Kuzulama dönemi aklınızdan çıkmayacaklar listesi
* Doğum yapacak koyunları sabah ilk iş önce gözlemleyin sonra sabah yemlemesine geçin.
* Ağır kokulu parfüm veya kolonya benzeri kozmetikler kullanmayın. Ağır kokular annenin koku duyularını baskılayarak kuzusunu ret etmesine neden olur.
* Yeni doğan kuzuları bireysel bölmelere taşırken her kuzuda eldiven değişin. Kuzuların kokularını birbirine karıştırırsanız annelerin kafası karışır ve kuzuları ret edebilirler.
* Kuzuların doğum sonrası nefes aldığından emin olun.
* Özellikle soğuk aylarda ilk süt kolostrumun doğumdan sonraki ilk 15 dakikada kuzu tarafından alındığınsan emin olun, kendisi emmezse anneyi, sağın ve siz verin.
* Kuzuları emmesini tetiklemek için kuyruk altlarını parmaklarınızla ovalayın.
* Kuzuları bireysel bölmeye alırken yavaş adımlar atın, anneye yakın tutarak taşıyın, anne yavrusunu takip edecektir.
* Bireysel bölmeleri her yeni doğum için altlığı tazeleyin, temizleyin ve dezenfekte edin.
Ismail aytekin hocamizdan alintidir
