EPH Vet Dentistry (2024)

23/04/2020

Introduction to buccal blocks
Mandibular blocks เพียงพอจริงเหรอ 🤔

ส่วนใหญ่เลยในการผ่าตัดช่องปากที่บริเวณขากรรไกรล่าง เรามักทำ mental หรือ mandibular (inferior alveolar) block เพื่อทำให้ขากรรไกรล่างชาช่วยในการผ่าตัด จะได้ลดการใช้ยาสลบแล้วก็จะได้ปลอดภัยมากขึ้นด้วย

โดยส่วนใหญ่ถ้าต้องการให้ปลายปากจนถึงฟันตัด (incisors) และ ฟันเขี้ยว (canines) นั้นชา สามารถใช้ mental nerve block (ที่ตำแหน่งของ middle foramen) ได้ แต่ก็มีข้อจำกัดว่าบริเวณชามันน้อยเหลือเกินแถมถ้าเป็นสุนัขตัวเล็กๆหรือแมวนั้นหาแทบจะไม่เจอกันเลยทีเดียว ก็เลยนิยมทำ mandibular nerve block เพื่อใช้ในการผ่าตัดขากรรไกรล่างมากกว่า

Mandibular nerve blocks เป็นการฉีดยาชาเพื่อเข้าไปยับยั้งกระแสประสาทของ inferior alveolar nerve ที่เป็นแขนงของ mandibular nerve (แยกมาจาก trigeminal nerve อีกที) ส่งผลให้ปากและฟันทุกซี่จนถึงเยื่อเมือกต่างๆของขากรรไกรล่างชาแต่ไม่รวมถึงเหงือกด้านที่ติดกับกระพุ้งแก้ม (buccal gingiva) เนื่องจาก buccal gingiva นั้น nerve supply จะมาจาก buccal nerve ที่เป็นอีกแขนงที่แยกมาจาก mandibular nerve เสียมากกว่า

ซึ่งถ้าเราจะถอนฟันและมีการทำ flap ด้าน buccal โดยเฉพาะฟันซี่ท้ายๆอย่างฟันกราม (Molars) ก็ควรทำ buccal block เพื่อชา buccal gingiva ไปด้วย เวลาทำflap จะได้ราบรื่น เกิด flap ที่ทรงคุณค่าไม่เหนื่อยล้าและจากเราไปก่อนเวลาอันควร

Tips: Buccal blocks คือการ block buccal nerve โดยเราสามารถหาตำแหน่งได้จากกึ่งกลาง ramus ก่อนที่เส้นประสาทจะแตกแขนงไปเป็น dorsal และ ventral buccal branch โดยแค่ให้ปลายเข็มฉีดยาอยู่ใต้ mucosa และ draw back ให้มั่นใจว่าไม่เข้าหลอดเลือดแล้วจึงเดินยาเพียงเล็กน้อย (ประมาณ 0.1 cc) เข้าไปใต้ mucosa โดยสามารถทำร่วมกับ mandibular blocks ได้เลย

หวังทุกคนจะรัก buccal block เหมือนที่เรารัก ผ่าตัดครั้งหน้ามายก หยิบ จับ จ้วง แทง ให้เกิดผลกันเถอะค่ะ

11/04/2020

ช่วงเวลานี้คงไม่มีอะไรจะฮอตไปกว่า covid 19 อีกแล้ว และแน่นอนว่าการป้องกันโรคนั้นมีความสำคัญที่สุด ไม่ว่าจะเป็นกินร้อน ช้อนกลาง (ช้อนตัวเอง) ล้างมือ ได้ถูกประสัมพันธ์อย่างแพร่หลาย แน่นอนล่ะว่าป้องกันโรคได้ แถมได้เป็นอย่างดีซะด้วย

การล้างมือเป็นวิธีการสำคัญมากและทำได้ง่ายในการช่วยลดเชื้อโรคบนมือ ในทางการแพทย์นั้นศัลยแพทย์และผู้ช่วยจะล้างมือเพื่อให้เชื้อโรคเหลือน้อยที่สุดเพื่อลดโอกาสการเกิด surgical site infection โดยการล้างมือก่อนการทำการผ่าตัดมีมานานมาก ก่อนการคิดค้นถุงมือผ่าตัดได้เสียอีก ซึ่งก็มีการศึกษามากมายว่าล้างมืออย่างไรถึงจะลดเชื้อได้ดีทำให้แบบแผนการล้างมือได้ถูกปรับเปลี่ยนเรื่อยๆตามงานวิจัยและการเก็บข้อมูลในงานวิจัยทางการแพทย์ โดย ณ ข้อมูลปัจจุบัน การล้างมือที่ดีนั้นควรทำดังนี้

อันดับแรก ✋🏻 มือสิฮะ แน่นอนว่าก่อนการล้างมือเราต้องดูแลมือก่อน สุขอนามัยต่างๆที่เราพึงดูแลเป็นประจำคือการตัดเล็บให้สั้น ดูแลความสะอาด ไม่เป็นโรคผิวหนังต่างๆที่สามารถแพร่เชื้อได้

💅🏻เล็บที่ยาวจะเป็นที่เก็บกักเชื้อโรคได้ดีมาก และเพิ่มความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดความเสียหายในการทำงานได้ด้วย มีการศึกษาพบว่าการไว้เล็บยาวและการทาเล็บนั้นทำให้ประสิทธิภาพในการลดเชื้อด้วยการล้างมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อนั้นลดลง ถึงแม้จะมีการศึกษาใหม่ๆออกมายันว่าหากล้างมือก่อนการทำการผ่าตัดอย่างถูกวิธีนั้นจะทาเล็บหรือไม่ทาเล็บจะให้ผลไม่ต่างกัน แต่ยังไงก็ตามกันไว้ก่อนดีกว่า เรื่องแบบนี้ไม่เสี่ยงนั้นดีที่สุด

💍 ⌚️เครื่องประดับต่างๆ เช่น แหวน นาฬิกาเองก็ทำให้ประสิทธิภาพในการล้างมือนั้นลดลงแถมอาจจะเป็นที่ซุกซ่อนของเชื้อโรคได้ ก่อนล้างมือก็ถอดเก็บไว้ก่อน แต่ถ้านาฬิกาแพงมากนั้นแนะนำว่าให้เก็บไว้ในที่ปลอดภัยดีกว่าช่วงนี้

อันดับที่สอง 🧼🧴น้ำยาล้างมือหรือสบู่ เป็นสิ่งสำคัญในการลดเชื้อโรค น้ำยาจะมีประสิทธิผลนั้นขึ้นอยู่กับสารออกฤทธิ์ในน้ำยาล้างมือ และ ระยะเวลาที่น้ำยาสัมผัสกับเชื้อ (contact time) อันนี้สำคัญมาก ต่อให้น้ำยาหรูอลังการแต่ล้างไม่นานพอก็จบกัน

🦠 ถ้าเป็นไวรัสโควิดนั้น ใช้แค่สบู่ประมาณ 20 วินาทีก็ได้ผล
👾 แต่ในทางการผ่าตัดนั้น เรากังวลถึงเชื้อแบคทีเรียมากกว่า โดยเฉพาะแบคทีเรียบนมือของผู้ปฎิบัติงาน พวกนี้มันร้าย เวลามันทำให้เกิดการติดเชื้อขึ้นมาจะยุ่งเหยิงไปกันใหญ่ มันจึงต้องเจอสิ่งที่แรงกว่าโดยอาศัย 2 กระบวนการคือ

Aqueous preparation: ถูมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ ก่อนที่จะล้างออกด้วยน้ำสะอาด ที่ใช้กันมากคือ Chlorhexidine Gluconate หรือ Povidone iodine โดยจากการศึกษาพบว่า Chlorhexidine มีฤทธิ์ในการควบคุมเชื้อแบคทีเรียได้ดีมากและก็มีฤทธิ์ที่ยาวนานมากกว่า โดยการศึกษาของ stinner ในปี 2011 แนะนำว่า contact time ของ 4% Chlorhexidine อยู่ที่ 2 นาที

Alcohol-based handrubs: ถูมือด้วยน้ำยาผสมแอลกอฮอล์แบบไม่ต้องล้างออก จริงๆแล้วในทางการแพทย์เริ่มมีการใช้ alcohol-based hand antiseptic มาสักพักนึงแล้ว จากการศึกษาพบว่าสามารถลดเชื้อได้มากกว่า ระคายเคืองผิวหนังน้อยกว่า ใช้เวลาสั้นกว่า (ถ้าเป็น formulation ใหม่สามารถลด contact time ลงเหลือแค่นาทีครึ่งเท่านั้น) แต่จะให้ดีที่สุดก็ควรล้างมือมาก่อนที่จะใช้วิธีนี้

สุดท้าย 👏🏻🚿วิธีการล้างมือ จากการศึกษาพบว่าการล้างมือด้วยน้ำยาโดยการถูมือไปมานั้น ผลที่ได้ไม่ต่างกับการใช้แปรงหรือฟองน้ำมาช่วยขัด การใช้อุปกรณ์ต่างๆมาช่วยนั้นในทางตรงกันข้ามอาจทำให้เกิดรอยขีดข่วนหรือแผลที่มือและนิ้วได้ โดยสามารถทำได้ตามขั้นตอน ดังนี้

✅ล้างมือด้วยน้ำสะอาดก่อนการถูมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เพื่อเป็นการชำระล้างสิ่งสกปรกอื่นๆบนมือเบื้องต้น และการทำให้มือเปียกชุ่มด้วยน้ำจะทำให้การถูมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อได้ทั่วถึงขึ้นด้วย
✅ถูมือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อทีละส่วนให้เป็นขั้นเป็นตอน ให้ครบทุกส่วนของมือและแขน (ควรล้างจนถึงระดับเลยข้อศอกไป 2 นิ้ว) เอาให้ได้ contact time
✅เมื่อถูจนได้เวลาแล้วให้ล้างน้ำออกโดยให้น้ำไหลจากปลายนิ้วมือ (ส่วนที่ควรจะสะอาดที่สุด) ไปยังปลายศอก ถ้าเผลอเอามือลงน้ำจะไหลย้อนนำสิ่งสกปรกไปที่ปลายนิ้วมือใหม่ได้ ล้างเสร็จก็พักมือไว้ให้ดีอย่าไปสัมผัสสิ่งอื่นหรืออย่าเอามือลงต่ำเดี๋ยวจะปนเปื้อนเอา

ขอสรุปเรื่องของการล้างมือไว้เท่านี้ จริงๆการล้างมือเป็นแค่ส่วนหนึ่งของการลดโอกาสเกิด surgical site infection เท่านั้น การผ่าตัดจริงๆนั้น ยังต้องประกอบกับอีกหลายๆปัจจัยจึงจะสมบูรณ์ แต่ยังไงก็ตามก็เป็นอีกสิ่งที่ทำได้ง่ายๆแต่เห็นผลยิ่งใหญ่นะคะ

02/04/2020

น้องแมวฟันเขี้ยวบิ่นรึเปล่านะ 🤔🐱

พ่อแม่(ทาส)แมวหลายคนมักจะสังเกตเห็นว่าฟันเขี้ยวของน้องแมวนั้นดูแปลกๆ บางบ้านก็บอกว่าบิ่น บ้างว่าฟันผุ บ้างก็รีบร้อนมาหากันว่าฟันแตกเลยก็มี ทำเอาเราตื่นเต้นไปด้วยเกือบจะเพิ่มคิวทำฟันฉุกเฉินกันเลยทีเดียว

จริงๆแล้วนั้นในฟันเขี้ยวน้องแมวที่โตเต็มวัยจะมีร่องตามแนวยาวของเขี้ยว (Vertical groove, Longitudinal groove) ซึ่งในบางครั้งก็จะติดสีเข้มขึ้นเป็นปกติ ร่องนี้มีชื่อแบบไม่เป็นทางการว่า blood grove หรือว่าร่องเลือดนั่นเอง

เท้าความจากสมัยโบราณ บรรพบุรุษของแมวนั้นล่าเหยื่อเพื่อดำรงชีวิตทำให้แมวโบราณนั้นมีลักษณะฟันที่ใหญ่ยาวรูปร่างกลมเพื่อใช้กัดเหยื่อ ลักษณะของฟันเขี้ยวที่โค้งจะทำให้เหยื่อไม่สามารถหนีไปได้ ฟันที่ใหญ่กลมได้ถูกวิวัฒนาการมากัดเข้าที่คอของเหยื่อหรือเพื่อใช้ต่อสู้ในฐานะผู้ล่า

ในการล่าและการต่อสู้นั้น ฟันที่ยาวนี้แหละถึงจะทำลายล้างและจมลึกลงไปในตัวเหยื่อได้ดี แต่ความยาวก็ดันทำให้เกิดการดึงไม่ออก (ลองนึกตอนเอามีดปักลงบนแอปเปิ้ล ยิ่งยาวยิ่งดึงออกยาก/เยาวชนอย่าลองทำด้วยตัวเอง) ซึ่งสันนิษฐานว่าร่อง blood groove นี้แหละที่จะทำให้เลือดไหลออกจากเหยื่อและทำให้อากาศผ่านลงไปได้เพื่อลด suction effect ทำให้ดึงฟันออกจากตัวเหยื่อได้ดีขึ้น ซึ่งชื่อนี้ก็ใช้เหมือน blood groove บนมีดและดาบด้วยหลักการเดียวกันนี่เอง

ที่เขียนมานี้ไม่ได้อยากจะให้ทาสแมวเห็นร่องฟันแล้วสยองขวัญแต่อย่างใด น้องแมวตามบ้านตอนนี้ได้วิวัฒนาการให้ตัวเล็กลงและเป็นมิตรกับคนมากแล้ว (แน่นอนว่าเขี้ยวก็เล็กลงด้วย) แต่ถึงอย่างไรก็ยังมีสัญชาตญาณของผู้ล่าอยู่ หากให้ทาสแมวได้ของขวัญเป็น จิ้งจก หนู นก ต่างๆนั้นก็เป็นเรื่องปกติของแมวที่สุขภาพแข็งแรง ถ้าไม่ได้เลี้ยงเสือก็ไม่ต้องกังวลใจ

ในการดูแลฟันน้องแมวนั้นสามารถแปรงฟันทุกวันได้ตามปกติ ส่วนร่อง blood groove ไม่ต้องหาอะไรไปแคะ แค่แปรงเบาๆเพื่อรักษา enamel ไว้ก็พอแล้วค่ะ 🙂

26/03/2020

ฟันน้องมีหน้าที่อะไรบ้าง สำคัญยังไงนะ 🤔 ถ้าน้องไม่มีฟันจะดูแลอย่างไรดี

21/03/2020

หินปูนของน้อง เรื่องไม่เล็กที่ป้องกันได้

EPH Vet Dentistry

23/04/2020

11/04/2020

02/04/2020

26/03/2020

21/03/2020

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share