The world molosus and mastiff breed (2024)

29/11/2023

THE SAVANT “ALAUNT”

THE ALUANT, ALANO, AND BOAR LURCHER TYPES – ARE SYNONOMOUS FOR THEIR ABILITY TO SERVE HUNTERS “PAR FORCE” OR AT SPEED WITH FORCE. THE COURSING ABILITY OF THE SIGHTHOUND, COMBINED WITH THE ADDED TENACITY AND MASS FROM THE BULL AND MOLOSSER BREEDS ENHANCE THEIR ABILITY TO SUBDUE QUARRY. THESE “PAR FORCE HOUNDS”, “FLEETHOUNDS” OR “RUNNING MASTIFFS” ARE THE EPITOME OF A “RUNNING CATCH DOG”

HISTORICAL SIGNIFICANCE

The Alaunt Type was first recorded in Central Asia by the Alani of Pontic Steppes - the Kavkaz nomads of Sarmatian Indo-Iranian ancestry. This group of people were known as superb warriors, herdsmen and breeders of both horses and dogs, where their nomadic lifestyle required dogs capable of not only going to war, but valued protectors of both livestock and caravans. As far as what we know today, the Alaunt’s primary ancestors were a type of working gripping dog, with origins strongly rooted in the ancient mountain dogs of the East - like the Gampr, or Alabai in type.

From Top to Bottom: Alaunt Bucherie, Alaunt Gentil, Alaunt Veantre
The Alaunt name was synonymous with a type of working dog as opposed to a specific breed which came to exist in various forms dictated by regional requirements. Geopolitical history influenced the Alaunt type, and as the Alani people spread into Russia, East into Mongolia, Tibet and China, South into India and Egypt and West into Europe. With that we can see how the blending of cultures, and environmental demands quickly became reflected within the dogs themselves. It was the routine crossing of these gripping dogs to indigenous scent and sight hound types which gives us much of the diversity we see today.

This is well documented as we look towards medieval Europe - where the Alaunt was classified into three distinct types; the Alaunt de Bucherie, a traditional livestock guardian type (which is thought to be the progenitor to many of the modern mastiff and bull breeds and crucial in the development of various fighting and baiting dogs in France), the Alaunt Gentil, a light greyhound type (which eventually became assimilated into local hunting breeds with the Alaunt Veantre) and the Alaunt Vautre, an aggressive hunting type of par force hound used in the chase. In France, the word “vuatre” was eventually used exclusively for boarhounds - and was frequently attributed the “vaultre” as a “mongrell between a hound and a mastiffe…fit for the chase or hunting of wild bears and Boares…” - David Hancock

“Light heavyweights of the canine world, quick on their feet and devastating at close quarter combat or protection when threatened. they are not mountain dogs or draught dogs needing massive bone but strongly-built hounds of athleticism with their own distinct type” - David Hancock
LOCOMOTIVE SUPERIORITY

The genetic variation in dog breeds have highlighted differences in movement. Historical emphasis on physiological adaptation is what allows these dogs to specialize in this type of locomotion. We believe the term “running mastiff” is thrown around haphazardly to appeal to the romanticized versions of the Cane Corso or other mastiff types, who in modern times been bred too heavy to truly course game fairly at speed. On top of many being too many generations removed from meaningful work, their physiology has changed such as the length of their loin and back, the flexibility in their spines, the angulation of their shoulders, weight distribution and even the shape of their feet.

Canids by design were built to run - sporting only 13 ribs, and shorter digestive systems which allow them to make shorter more accurate turns. Their gaits are divided into two categories - symmetrical where movements of each side mirror each other, and asymmetrical where movements on each side are not the same. Dogs can change their gaits based on a variety of factors, including conformation, experience, training, terrain and level of fatigue. Certain gaits are required in the standards of certain breeds.

In our opinion, a true running dog is one by breeding - not merely an action. Running gaits are differentiated by symmetry. The fastest gait in canids is asymmetrical; its a four time gait with suspension where all the legs are lifted off the ground. There are two types of gallop: the single suspension and the double suspension gallop.

Stride length is influenced by a flexible loin (which begins at the point of the attachment of the last rib to the spine and continues to the pelvis). This is the area that provides the keystone arch to the topline. Flexion and extension of the vertebral column greatly increases effective stride length working with the loin to act as a coil. Loin extension during rear leg thrust produces a leap that enables the forelimbs to impact far ahead of the dog’s static anatomical reach. Epaxial and hamstring muscles support body weight and elevate the body’s center of gravity during the leap suspension phase, while abdominal wall muscles bring the dog’s pelvis forward during loin flexion. Hindquarters are long, with well bent stifles and close low set hocks. This lends itself to a dog who is carried low to the ground without lowering the body while in pursuit.

It’s important to take note that the gait found in running dogs is only as effective as the feet which carry them. A V8 without traction is worthless - which brings us to the importance of the paws. Varied game has always meant varied terrain - and physiological adaptations to enhance running at full speed while rapidly changing direction requires unique structural differences found within this breed type.

When we think about apex predators - and running dogs in particular, what they all have in common is the presence of “the hare foot” - which is a fairly long, closely knit, shallow-padded foot which is similar to that of the wolf, coyote, or fox. The hare foot tends to have a long third digital bone - with two middle toes which protrude further than the two outermost toes. The longer third digital bone is helpful for the type of quick initial speed needed for outrunning prey, change of directions, trot for varying distances, or the altering of gait instantly in rugged terrain. The length of the toes ensure leverage, traction, strength and flexibility of the foot, while also emphasizing the distribution of weight on the heel pad as well as all four toes.

When compared to the more common “catfoot” where we see a deep, rounded paw with toes nearer to the base of the heel of the foot. This design is typically better for sustained, long distanced trotting. Structurally - because the heel pad is not sharing the body weight of the dog with the toe pads, cat footed breeds typically carry their weight forward, with strong, straight upright shoulders to reduce stress on the toes. They frequently are squarely built, with short powerful backs and large, wide shoulders.

Double Suspension Gallop - showing how all 4 paws are off the ground twice in one stride.
TOOLS OF THE TRADE: THE RUNNING CATCH DOG

“A powerful neck, a seizing jaw, with breadth right down to the nose, strong loins, good spring of rib, with the rib-cage showing good length as well as circumference, immense power in the sprint and great muscularity. Mentally, such a dog has to have extraordinary persistence, enormous amounts of determination when closing with quarry, yet always responsive to commands.” David Hancock

Adoration of the Magi, from 1423 by the Italian painter Gentile da Fabriano
The anatomical requirements for this type of running catch dog is well documented by active hunting enthusiasts worldwide. We must remember that these have always been dogs bred for both pace and power, where function dictates design. The additional of bull or molosser blood when added to that of the sighthound would result in a dog who ran with commitment - a true “do or die lurcher” which blended the raw determination, power and measured aggression of many of the bull and terrier/molosser breeds with the speed and hunting instinct of the sighthounds. The addition of sighthound DNA allows for a phenomenal combination of bone, and muscle allowing for a balance between size/weight, strength and coordination between the fore and hind limbs - allowing the dog to run in sprints through a series of leaps rather than running in a strict sense.

A dog who embodies a true “par force/at force” or fleet hound is prized for their unstructured/unregulated coursing - perpetuated in breeds like the Rhodesian Ridgeback, Great Dane, and Dogo Argentino. These dogs separate themselves physically through the efficiency found within their “gait” - allowing them to sustain a pace or sprint for long distances. When at speed, the forequarters construction dictates the soundless of the dogs movement, carrying 60-70% of the dogs weight, being distributed onto the front legs, Forequarters should be straight, with a long upper arm, dropping the elbow below the brisket line. Power comes from the back, with maneuverability coming from the front. This requires the correct slope of the shoulder with adequate gap between the scapulae at the withers. The shoulder blade is not as well laid back as more endurance trotting breeds, as the upper arm is more open. The front pastern is long allowing the pastern to bend and lie flat on the ground, shortening the leg as the shoulder passes over it. Once the shoulder passes over the paw, the pastern springs back up contributing to an upward thrust.

Unlike horses which run with their legs, dogs run with their back - so a square and flat back, broad, strong and deep with well developed musculature on both sides of the spine allows for a flexible spring of the lumbar vertebrae when energy is transmitted from the rear loins and hindquarters. This translates to a dog with a topline which moves smoothly from the neck to their rear end. The rump, thighs, hocks and pasterns must all be highly developed and of sufficient length to allow the dog to cover ground. and a topline which moves move smoothly from the neck to the rear end.

To have an effective gait, a dog needs lung-room to maintain a gallop - which is made possible by through physiological characteristics. These dogs tend to have body proportions which are 10-15% longer than their height - where the length of the body is measured from the front of the prosternum to the end of the pelvis (ischium). Body length covers the entire length of the rib cage, the loin, and the width of the hind quarter, with most of the increased length of the body coming from increased length of the loin. Loin length allows for an effective gait by decreasing the likelihood of the dog being too “short coupled”. The size of the gap between the last or rearmost rib and the leading edge of the dogs thigh is a crucial one; too little allows explosive power but no endurance, too much can produce a weak back through lack of support.
THE SAVANT ALAUNT: MASTIFF FOUNDATION, BULLDOG INFLUENCE, SIGHTHOUND EXPRESSION.

Alaunts, Alanos, and the Gentile/Veantre types could easily be considered a “Heavy Greyhound” “Light Mastiff” “Boar Lurcher” “Mastiff Lurcher” or “Light heavyweight” type of Coursing Dog - has actively been pursued by canid enthusiast Brian Plummer - who set out to recreate a large hunting-guard dog which closely resembled the ancient Alaunt Gentil/Veantre - the large game hunting mastiff type dog, from which many breeds are thought to have descended. His formula is well documented - and despite his passing in 2003 his desire to reconstruct a type without all the “excessive bone and weight of the normal mastiff types” and to “perpetuate a strong headed, good b***d, intelligent, athletic greyhound bodied dog which possess the necessary drive and keen hunting instinct” would be one day be deemed worthy enough of being called the “New British Alaunt”. Plummer documented his recreation to resemble the Alaunt Gentil/Veantre large game hunting, mastiff type dog - from which he believed many breeds were thought to have been descended. He had written the following:

“The Greyhound, simply because the breed is the most physically perfect of any breed of dog known to man. It seems free from any of the congenital disorders known to man. Furthermore, the addition of greyhound blood ensures the hybrid will be fleet of foot and agile enough to avoid the thrust of a large predator.”

“Bull Terrier blood is also essential in the formula. The correct strains of bull terrier that are not only game, but also free of physical and mental faults. The most fierce natural selection has produced the Bull Terrier. Few are lacking in courage - a delicious understatement - for no breed of dog on earth is as courageous as the bull terrier. Furthermore some breeds of bull terrier are not only bright, but also reasonably tractable…I hasten to add that I have avoided using bull terrier dogs which have an unnatural hostility to other dogs, and have used studs which have shown a strong hunting instinct.”

“Bull Mastiff Blood - I have used the son of the very tall strong headed Graecia Marcus, the Crufts winning Bull Mastiff of 2001. On reflection I believe I made a mistake in the selection of the dog and should have asked to have used the champion dog and not his son. My own stud Naglum, has a lovely strong head and is “up to size”, but his dam line has many smallish bi***es in its pedigree. I shall correct this small problem - if it manifests itself - in later generations, for I also have easy access to an oversize Bull Mastiff stud dog bred by Ch. Naukeen Heath Thyme.”

- Brian Plummer

“Savant Alaunt” Rendering - January 2022
These reconstructed Alaunt Gentil/Veantre types have consistently been bred without all the excessive bone and weight typically seen within modern mastiffs, (resultant of sighthound influence) and exist throughout parts of Europe. They portray a strong head, are moderately built, with athleticism reminiscent of the greyhound throughout hunting and enthusiast circles. Unfortunately many of them tend to lack phenotypical consistency due to heavy cross or “one off” breeding - with some enthusiast preferring more bull, sighthound or molosser influence to suit their needs.

The Savant Alaunt is the culmination of our appreciation of history. We recognize the strengths of cross breeding, historical influence, and our experiences throughout the US and abroad. What we have always sought out to do was to perpetuate our own running catchdogs reminiscent of those found throughout Australia. We are committed to producing our ideal dog through the use of working mastiffs, traditional bulldogs, and hunting sighthounds. Not a far cry from Brian Plummer - but with the selection pressure of only incorporating dogs who continue to exude the strengths and skills of their ancestors.

We hope to produce a dog 85-110lbs, and between 25-29” at the withers that is capable of serving a “one out” running catchdog. With the speed, and mass to hold hogs, while retaining enough defense drive and a civil edge to serve as a home deterrent. At this stage of our program - the character of a mastiff with sighthound influence has yet to be seen, but we feel as though with the right individuals - we will get close to achieving our ideal “Savant Alaunt”.

16/11/2023

Египет .
مصر 🇪🇬

17/09/2023

A pair of dogs from the White Nile region. 1929
Text from a 1929 book:

Guarding the stray dogs.

Finishing the description of the main dog breeds, we should still say that this description does not include many stable dog breeds, bred from many non-cultural, isolated, populations, where dogs retain their ancient species traits. Undoubtedly, you can find many interesting varieties among these dogs. In contrast to the yard dogs of European urban, and partly rural population, most often represent a large mix of all kinds of metizations and pure breeds among these dogs is hardly possible to talk about. Nevertheless, the less these dogs are under the influence of big cities, the more they begin to present certain features that are typical of dogs of one area, locality and ethnicity. Having lived for a long time in different areas of Siberia, most often among the rural population, I observed that the dogs of, say, Tomsk province, are no longer the same as predominant in the Minusinsky withdrawal etc. d. , the dogs of minus foreigners living more isolated almost always have significant features from the dogs of neighboring Russian population. It all makes sense. Therefore, there is no way to talk about what or the features of the village guard worms, all of them represent a great variety in size, color, head, ears, etc. d. But the further we move away from inhabited cities, the more and more noticeable that these dogs, in all their diversity, are reclaiming the basic qualities and characteristics of yard guard dogs, with features posed by the needs of the local population. When you go to a private Siberian loan, you know in advance that you will be attacked by very sensitive, borrowed, guard dogs, etc. d. All these dogs, as in ancient times, carry their faithful service of protecting the lives and property of their owners. In addition, many of these yard dogs are valuable and as hunters for sable, squirrel, arboretum, etc. yes, many are sensitive guards when protecting the flocks and taboos of their owners' cattle. On rice 10 (page) 28) we see a stray dog of a parish from the White Nile region, living in cities with indigenous people.
The contempt that the dog enjoys in the east is generally corresponds to its appearance. These are ugly, for the most part, yellow or darker colored animals, with strong, thick short fur, short, sharp ears, and by appearance difficult to distinguish from a jackal. It is believed that the Parisian dogs are the extinct descendants of Babylonian, Persian dog breeds, they wander whole swarms on the streets of eastern cities and villages, eat on lying and decaying piglets and padalia, etc. is. all that the natives throw right onto the street.

21/08/2023

كنجال اصلي

20/08/2023

ماستيف برازيلي اصعب نوع في التاريخ
Fila Brazilierio

20/08/2023

Diante destas duas fotografias, a pergunta que não quer se calar, seria: "QUE RAÇA É ESTA?".
Para os modernizadores do Fila Brasileiro, seria um vira latas grande, um mestiço, sabe-se lá de que. Claro, tudo que eles não conseguem entender, ou que não está sob sua narrativa, é mestiço.
Afinal, como explicariam o fato de que uma fotografia de um cão, de 1954, poderia se parecer tanto com uma fotografia de um cão, feita em 2019, em nossa última expedição, em busca do Original Fila Brasileiro?
65 anos de diferença, e o padrão permanece o mesmo!
A mesma morfologia, preservada por tanto tempo, seria um acaso, produto de mestiçagem? Como poderia esta mestiçagem permanecer por tanto tempo, sem nenhum contato entre as criações?
Como poderia algum mestiçador, conseguir preservar tipos tão parecidos, com um fenótipo tão funcional, a mesma estrutura e a mesma cabeça?
Contava o proprietário de Dunga de Parnapuan, o príncipe
Albrecht Von Bayern, que Dunga, que havia sido levado para a Alemanha com poucos meses de idade, foi criado dentro do castelo, pois chegara no inverno, e a família real temia que ele tivesse problemas com o frio. Afinal ia de um país tropical. Quando o inverno chegou a fim, Dunga saiu pela primeira vez dos muros da casa real. Ele estava com 7 meses de idade. Logo ao sair, viu em um piquete de grama, um boi. Imediatamente, lançou-se ao boi, agarrando-o pelas ventas, sendo contido a custo pelos empregados da casa.
Misteriosamente, estava em seus gens, algo que produziu aquele comportamento.
Assim, esperamos com nosso trabalho de resgate do Original Fila Brasileiro, resgatar esta memória genética, que pode estar viva nestes animais, ultimamente raros, e quem sabe, sujeitos a se extinguirem.
A seleção artificial, sem a funcionalidade, sem o uso funcional, ao que parece, fez desaparecer a capacidade dos nossos molossos, de filar.
Temos um trabalho longo pela frente, mas pelo menos, sabemos o que queremos. E estas fotografias comparativas, de épocas tão diferentes, nos dão a segurança de que estamos no caminho certo.
Dunga de Parnapuan, (o tigrado da Foto) era filho de Tamoio de Parnapuan X Lupe von Cadiz e Cadiz, a primeira fêmea do Canil Parnapuan. Tamoio foi muito utilizado, revelando-se excelente reprodutor, portanto provando sua pureza racial.
Lupe viera diretamente da criação de José Gomes, muito antes da criação passar por qualquer tipo de seleção, com intuito de agradar a compradores urbanos. Portanto absolutamente original. E pura de raça, pois provou em todos os seus te**es de reprodução, com ótimas ninhadas.
Porque estes seriam mestiços, e os novos filas com orelhas de Bloodhound e lábios de mastins, seria os puros?
Sabemos em qual lógica o mercado se baseia. Clubes se associam a grandes criadores - como aqui já provamos - e produzem o exótico, as novidades, transformando cães de origem funcional, em animais paquidérmicos e medrosos, de mente lenta e nervos fracos.
O OFB será preservado! Vamos resgatá-lo.

19/08/2023

كلاب بلاد ما بين النهرين

10/08/2023

1- molosus of Epirus
2-Pshdar dog
3-malaklisi dog
5- Konya Leon dog

30/07/2023

‎مۆلۆسۆسی بەڵکان ئەلبانیا و یۆنان
‎مۆلۆسۆسی میزۆپۆتامیا عێراق و کوردستان عێراق

Μολοσσός Βαλκανικής Αλβανίας και Ελλάδας
Μολοσσός Μεσοποταμίας Ιράκ και Κουρδιστάν Ιράκ

وملوسوس من بلاد الرافدين و البلقان
Molosi i Shqipërisë Ballkanike dhe Greqisë
Molosi i Mesopotamisë Iraku dhe Kurdistani Irakut

29/07/2023

كلاب بشدار كردي من شمال العراق وإيران

26/07/2023

Kazakh tobet

Казахская ССР (Казахстан), собаки города Алма-Ата (Алматы) .
70-80-е гг(?) .
источник- "Белые Азиаты Прибайкалья"

18/07/2023

كلاب بشدر من شمال العراق وإيران 2023

07/06/2023

منع استيراد الچيرمن شيبرد لانه من الانواع الخطرة
الجيرمن شيبرد 👇

31/05/2023

‏Sarmatian Mastiff

‏The Sarmatian Mastiff is one of the oldest breeds in the world, regarded as the key progenitor of the initial incarnation of the Alaunt, but is also related to the dogs of Central Asia, Tibet and the Caucasus. Some believe that its closest cousin is the Balkarian type of the Caucasian Ovcharka, while others link it to the Sage Koochee of Afghanistan and the ancient Assyrian Mastiff. It is interesting to note that one theory links the Sarmat to the Molossers of the Balkans, these colossal dark working dogs presumably having been brought to the region by a portion of the returning Serbian tribes, but some argue that it is more likely that the earlier journeys of these same tribes have taken the Sarmatian Mastiffs to the Balkans, where they've been assimilated into the original proto-Molossian population. Whether the link between the Sarmatian and Balkan dogs is a result of the travels in a single direction or a two-way exchange, it is still seen as very real, with the connection remaining strong to this day. The great Sarmat Dog is falsely seen as a regional type of the Central Asian Shepherd breed, even though the differences in physical built and temperament are quite noticeable, with the Sarmatian dogs being closer to the Caucasian and Sylvan stock than anything else. Having been shaped by the the nomadic life in harsh climates of the steppes in southern Ural, this is a rugged, uncomplicated and resilient dog, possessing a fairly sharp personality, but also great intelligence and ability to differentiate between true and false danger, making it an excellent property guardian and companion for experienced owners.

‏Molossers of the area, this is a very dominant breed, sometimes seen battling other dogs in traditional fighting tournaments. Although it has been considered extinct for many years, this legendary mastiff is believed to still be alive, thought to have changed very little since the 5th century B.C. and is on its way to possible recognition in the future. However, it should be noted that the current incarnation is in fact a revived breed and not the true continuation of this ancient Moloss. With the slowly increasing popularity of the current Sarmat incarnation also came the rumours of it being a designer breed of recent origin, with the Deutsche Dogge having played a key part in its establishment, as well as the native types of the Caucasian Volkodav, but the fanciers of the Sarmatian Mastiff dismiss these claims as being nothing more than spiteful attacks and false statements made by jealous CAO breeders. It would be reasonable to expect the possibility of some Sarmat breeders resorting to outcrosses in the future, due to the limited gene pool and especially when taking into consideration the emphasis put on the breed's height, but for now, the only "foreign" blood admittedly used early in the revival programme has been that of the larger representatives of the shepherds and mastiffs from undisclosed Central Asian regions. The mighty Sarmat was slowly gaining popularity in Russia in the first few years of the new millennium while remaining relatively unknown elsewhere, but it is reported that the few breeders that were producing these dogs had since gone out of business and thus the faith of the breed is uncertain.

‏stubborn, but the breed is reasonably trainable and makes a good protection dog. The Sarmatian Mastiff is gentle with children and devoted to its owner, but aloof with strangers and unfriendly towards other dogs, needing early and broad socialization. No known health problems have been reported, although some joint issues may occur, as is the case with other giant breeds. Like its Caucasian and Central Asian cousins, this Molosser has a high pain tolerance and rarely complains, even when seriously hurt. Because of this, some dogs can seem healthy and move normally, while in fact being in pain, but choosing to ignore it. The Sarmat Dog has a well-b***d and muscular body, with a straight back, long legs and a powerful neck. The head is broad and large, described as being "horselike" in features by the breed fanciers, with a slightly longer muzzle than the Central Asian Ovcharka. The jaws are well-developed and defined. The skin is more flexible on the head and neck than on the body, but isn't loose or hanging in any way. The ears are cropped and the tail is docked, although some examples are born naturally bobtailed.
‏The coat can be of any length, but most examples today have short, hard and thick coats, with a dense undercoat and being fuller on the head, neck and tail. Even though the original Sarmatian Mastiffs were generally dark-coloured, mostly black, black-n-tan and black brindle, the majority of modern dogs are white with darker patches of gray, black, fawn, red, brown and brindle shades, solid-coloured examples such as uniform black, gray, yellow, white, brindle and brown examples still exist as well. Female dogs are noticeably smaller than their male counterparts. Average height is around 35 inches, with some males reportedly even reaching over 40 inches at the withers.

https://molosserdogs.com/view-article/sarmatian-mastiff

28/05/2023

Aboriginal shepherd dog of Turkmenistan 🇹🇲

08/02/2023

...Vështrimi i shkurtër i historisë së qenve rruajtës në gadishullin Ilirik...Ne qoftëse bazohemi në teorinë shkencore mbi evolocionin të Darvinit për prejardhjen e njeriut he qenit, atëher nuk ka asnjë dyshim se historiku I zhvillimit të njeriut dhe qenit ne gadishullin Ilirik ka shkuar parallel dhe pandashëm. Prania e HOMOER ECTUS-njeriu qe ka fillua te ece me dy kemb, në Ilirikun e ngushtë(Shqipëria e sotme) para 500.000 viteve, dhe formimi I HOMO SAPIENS është formuar nga këtu dhe nuk ka ardh nga jashtë, dhe se kjo zonë është zona e hominizimit dhe e kontaktit të dy tipareve racorë të europideve, e tipit kontinental dhe “mesdhetar”(Gajtani Shkoder, Lepenski vir, Krapina…). Për zhvillimin e tyre, kronologjikisht do ta paraqesim në 5 periudha kohore, prej kohërave të lashta relative e deri me sot në periudhen apsolute.
1. Parahistoria dhe antika:..Jane zbutur kafshët e para, janë ndërtuar shtëpit e banimit urbanike dhe arkitekturore të cilat janë të parat në Evropë, bujqësia modern dhe angazhimi I jetës shoqërore… Duke braktisur jetën endacake, të gjahut dhe mbledhësit të frutave. Njeriu I tillë në Ilirikun e ngushtë (Shqipëri e sotme) zë fill dhe zë gjurmë në Paleolitin e mesëm. Ngulimet e bashkësive jo-shtegëtuese, të cilat bashkë me gjuetinë dhe peshkimin ushtrojnë edhe bujqësinë dhe blegtorinë… janë kjartë të pranishëm në Neolit. Në menyrë të pa-vetëdishme Canis Lupus forma Domestico at Familiaris u shoqërua me të. Sikurse që hasim ndryshimet shoqerore të njeriut njashtu më vonë si rastesi e nevojës në kohën e re të gurit shfaqet Canis Familiaris Palustris, që kryente disa funksione të njeriut të atëhershëm. Fundi I kësaj epoke solli edhe ndryshime thelbësore përmes përdorimit të bakrit dhe dyndjeve të fiseve Euro-indiane. Mërgimet Euro-indiane çregulluan marrëdhënjet shoqërore dhe ekonomike, dhe sollën frymë të re të mbështetur në ekonomi blegtorale, bartësit e të cilit u vendosën në kodra të larta. Canis Familiaris Matris Optimae, qeni I brancës i pashmangëshëm për një qen me guximin dhe kryerjen e detyrave të një ruajtësi të pakompromis.
Qeni si një lloj ujku dhe që në gjuhën shqipe si dhe në atë latine tregohet nga fjala KAN=Qan. Ndërsa, në greqisht tregohet me fjalen SKILO. Në shqip SKILO quhet dhelpra që hyn në familjen e qenve, tregon kjartë se Rruajtësi I kopeve QUEN-I sipas gjuhës pellazge(homerike) ishte qen I para-ilirve(Pellazgve, që shtriheshin në 5kontinente dhe jetonin ne fise. Fiset mbanin emra sipas punës apo veprimtarisë që merreshin)., proto-ilire. Sepse edhe ashtu Ilirët janë në Ilirik para Helenve dhe Romakve. Ndryshimet e mëtejme shoqërore dhe kalimi prej një shoqërie më të ulët në një shoqëri më të lartë dhe vije deri te nevoja e shfaqjeve te llojeve të qenve. Pra kemi ndryshime të thella etnologjike.
2. Holshtati-kultura Ilire:..Edhe pse ilirët jetonin në fise të shumëta dhe emrat e tyre tregonin karakterin e atij fisi ose veprimtarinë se me qfar merreshin- trashëgimi prej Pellazgve. Në shekullin III-pes. Krijohet mbretëria
Ilire me qendër Shkodren. Të njohur për qent e oborrit mbretëror Canis Ilyrica Pecuarius, qent e bardhë të mirëfillët të mbretereshen Teutë. Ndërkohë që një lidhje fisesh me qendër kryesore DELMININ ne teritorin e Dalmacisë së sotme të njohur për kultivimin e shumët të deleve kishin ruajtësit e tyre Delmer-et. Iliriku me shumë ishte homogjen në kuptimin territorial(gjeografik) se sa të bashkimit shtetëror. Prandaj shumë fise kishin qent e tyre të mbarshtuar në mënyrë empirike që përmbanin emrat ose sipar shtrirjes gjeografike Canis Iliryci ose sipas funksionit Canis Pastoralis, Canis Montanus, ose sipas emrit të fisit si p.sh. qeni I mollës, qeni Pirrik, qeni Labeat.
3. Periudha Romake dhe hershme Bizantine(shoqëria skllavopronare):..Ne periudhën në mes viteve 229-168pes. Roma me anë të 3 fushatave të njëpasnjëshme arriti të pushton Ilirin edhe pjesën e Ilirikut jugor-Epirin. Marrëdhënjet e Romës me fiset Ilire janë mjaftë të acaruara dhe nënshtrimi I tyre I plotë pas një periudhe tjetër luftrash në mes viteve 156pes-9es. Qent të cilët në Ilirik ishin shumë të popullarizuar dhe iu kushtohet një përshkrim më I vëmendshëm në atë kohë prej shumë autorve: Si- Platoni* shkruante në vitin 800pes për qent e Ilirikut jugorë-Epirit,
Sokrati* shkruante, Duhet respektuar mbrojtësin e kopes nëse dëshironin që delet të jetonin në qetësi,
M.T. Varoni* flet për kujdestarin(ruajtësin) e kopes në kokë të madhe, veshët e lëshuar poshtë, supet dhe qafën e trashë, putrat e gjëra, bishti I trashë, një lehje të thellë dhe të jet me ngjyrë të bardhë në mënyrë që më lehtë të dallohet në errësirë. Ky I quante ose qen bjeshke-Canis Montanus ose qen barinjës-Canis Pastoralis.
100vite më vonë Callumela* afron një trajtim më sistematik në analizat e tij; duhet ket një qen ferme-oborri dhe një qen delesh.
Romaku Gratius* në Gynetica, I përshkruan qent se kan ngjajshmëri sikurse njerëzit që I mbajn. P.sh. Qent e Umbrisë së Italis(Etruskët) iknin nga armiqët e tyre, ndërsa qent e Tatrave, Ilirve, Keltëve janë luftarak. Qent e provincave janë më të ndëgjueshëm. Ndërsa qent Iliro-Kelt janë luftarak dhe kryetrashë. Prandaj jep udhëzime për mbarështim si :
a) Bushtra e Umbrisë x Qeni Iliro-Kelt (intelegjente por frikacake) (i guximshëm, kokëtrash)
b) Bushtra Kaledonis x Qeni Molos bëhet për arësye se Qent e Kaledonis lehin keq, me një të lehur gjuhë qesharake.
Pastaj Plini i dytë*.
Aristoteli* flet për qent ruajtës të Pirros ndoshta sinonim i qenve Molos.
Në anën tjetër një mbretëri Iliro-Dardane në shekullin IV p.e.s. ku kishte ç`thurrje të rendit fisnor dhe krijimin e qendrave urbane me popullësi kompakte, ushtri të organizuar dhe institucion të mbretit front-trashëgues, martesa dinastike dhe veprimtari diplomatike, mbanin shtresa e lartë Qent ruajtës të njohur Dardan, Canis Decumanus Dardanicae, ndërsa shtresa e ulët qent bagëtie.
,...Ndersa ne qendren e shtetit Ilir ne Shkoder flitej për qent e oborrit mbretëror Canis Ilyrica Pecuarius, qent e bardhë të mirëfillët të mbretereshen Teutë. Ndërkohë që një lidhje fisesh me qendër kryesore DELMININ ne teritorin e Dalmacisë së sotme të njohur për kultivimin e shumët të deleve kishin ruajtësit e tyre Delmer-et. Iliriku me shumë ishte homogjen në kuptimin territorial(gjeografik) se sa të bashkimit shtetëror. Prandaj shumë fise kishin qent e tyre të mbarshtuar në mënyrë empirike që përmbanin emrat ose sipar shtrirjes gjeografike Canis Iliryci ose sipas funksionit Canis Pastoralis, Canis Montanus, ose sipas emrit të fisit si p.sh. qeni I mollës, qeni Pirrik, qeni Labeat.
Gjeografi Ptolemeu(shel. II.es.) numëron disa fise Ilire të shumta… duke ju falenderuar bjeshkëve arritën të ishin të lirë, sikurse fisi ALBANOI që banoi në mes zomës malore Durrës-Dibër, arritën që ta ruajn karakterin e vet etnokinologjik. Në këtë periudhë kohore të antikës së vonshme pa mëdyshje mund të theksojm se detyrimisht na paraqitën 2 lloje-tipa të qenve ruajtës-kushtimisht të njohur si Molos.
a) Qent Molos të tipit dog… qent luftarat të antikës pak më të rënd të dedikuar eksluzivisht për ruajtjen e shtëpive.
b) Qent Molos të tipit bjeshkë… të dedikuar për ruajtjen e kopeve, impozant, të lëvizëshëm dhe roje të t’baneve në katunde.
4.Periudha Bizantine Para Osmane dhe pas Osmane...Iliria dhe në kohën antike ishte e njohur për krip, djath, peshk. Në këtë periudhë kohore njihej djathi cilësor Dardan CASCUM DARDANICUM, bujqësia dhe blegtoria ishin sipas ligjit bujqësor i një dokumenti juridik I cili mbijetoj deri në kohërat e reja të fshatit Shqiptar. Për ndryshimet e thella pas ndarjes së perandoris romake(395 es) filluan të ndodhin 200vite më vonë në dyndjet e fiseve që zhvendosen prej Azise drejt Evropës(Gotët, Avarët, Bullgarët, Hunët, Sllavët) që prej plaqkitës shëndrohen në popullsi të ngulitur. Në këtë kohë historike të errët, Bizanti mbështetet tek elementi ushtarak I administrates së vet; dhurimi I tokave nënpunsve civil ushtarak. Dhënja e privilegjeve ndikon në zhdukjen e skllavo-pronësis me lindjen e feudalizmit.
Përdorimi I kullosave në këtë periudhë bëhej me pagimin e taksave, barinjët kishin obligim ndaj poseduesve të kullosave, nëpër pronat e manastireve ishin të obliguar të jepnin contribute të ndryshmë “si ligj I kullosave”- ligji I barishtes, në kopë 2 desh, 2 qingja, djathë dhe para. P.sh. 100 pela-1pelë, 100dele-delja dhe qingji, 100gjedhe-1lopë, plus verë dhe drithëra. Kështu qen barinjësh mbanin për rruajtjen e kopeve dhe shtëpive të tyre, zakonisht fshatarsia baritore, që (shumoheshin) mbarshtoheshin në mënyrë empirike dhe afërsis së gjakut që zakonisht mbanin emra të përvetshëm apo mbarshtues familjar. Ose emrat e qenve rruajtës të fisnikve feudal të kohës. Me pushtimin e perandorisë Osmane ne shekullin e XIII, në Ilirikun e ngushtë kemi kalimin e një bujqësie dhe blegtorie sa për bukën e gojës në një bujqësi tregu. Shtohen prodhimet bujqësore-blegtorale dhe zgjerohen marrëdhenjet tregtare me Adriatikun. E ndarë në fise që merren me blegtori, gjyeti dhe bujqësi primitive, në shumë pjesë popullsia ndodhet nën sundimin e askujt. Jeta baritore në Ilirik në këtë periudhë kohere manifestohet në dy grupe(J.C.)
1.Blegëtorët e vërtet nomad; nëpër koliba(manra), stane(t`banët) e CINCRAVE; në bjeshkët e Çamëris, afër Selanikut, Karabashi, Pajaku.
2. Shqipëtarët dhe Malazezët(Serbët), nuk janë blegëtor nomad, I kan katundet e veta, t`banet e veta.
Historikisht, migri kërkesa për kullosa të reja në shpirt përmban tërë Ilirikun. Ndarja e Ilirve në një mori të fiseve të vogëla-fise, fise baritore luftarake, të cilat lekundeshin ndërmjet kullosave dimerore dhe verore, që në luftë të vazhdueshme u rrethuan nga unaza shkretinore(deserta DARDANIAE), kurse ngulimet e tyre të larta bënin për kundërshtarët “pothuajse të pa-pushtueshëm”. Kjo traditë u rruajt pavarsisht ndryshimit të perandorive në Ilirik në 2000vitet e ardhëshme. Në një rexhistrim Anzhuin(Acta Albaniae) përmenden 13 fise Shqiptare në pjesën veriore të ÇaShqipëris-1304, ngjashëm sikurse edhe te Shqiptaret edhe te Malazezët deri ne shekullin XIV kishin krijuar nga fshatrat më të mëdha baritore ose katundet. Sipas Jiriçekut te Malaziasit ishin në atë kohë 8 fise baritore. P.sh. në Durmitor që deri para 50viteve kishte qen Ilir të njohur sipas bjeshkës së Durmitorit-Deltari I Durmitorit, jetuan fisi Dorbnjak prej 1354. Në dokumentin e Deçanit(1335) përmendet në Malin e zit e sotshëm “Katuni Arbanas” fshat-katund baritor në Tuz. Në tër hapësirën e Ilirikut gjatë 20shekujve, e sidomos rreth shekullit XIV e këndej mund të theksojm se egzistonin 4 rryma të lëvizjes blegtorale që u ndërpren në kohën e rramjeve të perandorive dhe krijimin e shteteve.
a) Lëvizje baritore prej fshatit në mal(Rugovë, Plavë, Guci…) drejt te t`banet në bjeshkë, ku kan veruar me bagëtin prej Shëngjergjit e deri në Shënmitër dhe janë kthyer pas në fshatra ku bujqësia ishte e dobët, vetëm për nevoja familjare(patate, kopsht…).
b) Njerëzit që kryesisht janë marr me bujqësi si degë kryesore ekonomike, ndërsa bagtija veronte në bjeshkët fisnore për 3muaj(Rrafshi I Dukagjinit).
c) Në disa raste rryma e parë, në mungesë të ushqimit, prej katundit në bjeshkë, gjatë sezonit dimëror, bagëtin e dimerojn nëpër kullosa afër bregdetit ose blejn ushqim në rrafsh dhe dimërojn në familje Dukagjinase. Që nga koha kur Ilirët nderonin zotin e veqant baritor, tradita vazhdonte. Rasti I pjestarve të fiseve të Rugovës bashkë me kopetë e tyre në rrethinën e Durrësit, ascilimi I barinjëve malor ndërmjet kullotës verore dhe dimrore krijojn një konstantë biologjike.
d) Lëvizjet transhumante, prej një kullose të njërës bjeshkë në tjetrën kullosë. Udhëheqësi është mashkull dhe fare nuk merret me punimet e tokës(Shqipëria e jugut, Bjeshkët e sharrit). Roli I gruas, I baçicës në rrymën e parë në t`banin e bjeshkës në Rugovë, është I ngjashëm sikurse I gruas Liburne të kohës antike, e tipit trashëgues para euroindian “Alpik” suptrat ngjashëm me alpet e Zvicrës ku udhëheq Semmerin-gruaja. Ndërsa disa lëvizje transhumante të blegëtorve(bjeshkët e sharrit, Kurvelesh*t, Çamëris...) jeta baritore transhumante(përtej t**e) e Ilirikut I takojn traditës së vjetër që është e njohur edhe në Pirinej, Apenine, Karpate, Kaukaz, Skotland etj.
Përgatitjet për në bjeshkë pakë a shumë dallojn në kohë por jo në formë. P.sh. shumë kohë nëpër fshatërat e bjeshkëve të Malësis së Rugovës, Rozhajës, Plavës… njerëzit jetonin nëpër fshatra të bjeshkëve ku dimronin dhe bjeshka e tyre mund të ishte 1-3orë largësi duke udhëtuar në këmbë prej shtëpije te t`banet. Përgatitjet thuaja e bënin e tërë familja dhe shkonin me gjëra të nevojshme te t`banet ku kullosnin bagëtin në largësi të larta për 3 muaj të verës, ndërsa te shpija vinin vetëm kur duhej kositur barin për dimër.
Ndërsa te fshatrat e rrafsh*t të Dukagjinit ishte një pregatitje tjetër, ku një familje me mbiemër të njejt kanë një udhëheqës-udhëheqsin e fisit, dhe bjeshka e tyre është e vetëm po atyre.
Jeta baritore në një bashkësi familjare kalon nëpër etapa stinore:
a) Dimrit, familjarët jetojn në fshat, në Rugovë dhe ata të Rrafsh*t të Dukagjinit kalojn jetën baritore në fshatrat e tyre, derisa të bie borë kullosin bagëtin, ndërsa në një periudhë kohore I ushqejn me san. Ndërsa në vendet e Shipëris së jugut prej vendeve malore verës I kullosin në vendet e ngrohta bregtetare.
b) Në pranverë në fshatrat e Rugovës parstrojn livadhet, bagëtia gradualisht fillon të kullos, dhe sa për nevoja të veta punojn pakës tokë. Në rrafshin e Dukagjinit bujqësia është primare, punojn tokën në hapësira më të mëdha dhe përgatisin livadhet për kositje, kjo periudhë ndodhë në fund të Majit dhe fillim të Qershorit. Rugovasit thon të shpijat bjeshkë,Francezët- Majë, Italianët- Prati I monti, gjermanët- Maiensassm Voralpe, Malazezët- Pristova.
c) Fundi I pranverës dhe fillimi I verës, barinjët me kope shkojn në kullosa në bjeshkë, këtu kemi disa ndryshime esenciale mes Rugovasve dhe Dukagjinasve. Rugovasit prej shtepive shkojn me tërë familjen te t`banët gjatë sezonës verore. Për ndryshim Dukagjinasit, shumica e anëtarve mbesin nëpër fshatra për të punuar tokën dhe vetëm barinjët dalin me kope në bjeshkë (malazezët-planina, francezët-Alpe, italianët- Monti alpi, gjermanët- Alpe, Austriakët- Alm). Te rugovasit në shumicën e rasteve për bylmetin kujdeset gruaja-baçica-zoja e shtëpis-sennerin.
d) Vjeshta, rugovasit kthehen te shtëpit në bjeshkë, ndërsa dukagjinasit në fshatrar e tyre, ku me vehte sjellin bylmetin, sanën etj. E gjithë kjo periudhë kohore prej pranvere e pas don një para-pregatitje për bjeshkë. Secili rugovas ka pronën e tij dhe zotin e shtëpis. Në rrafsh një familje e madhe me të njejtin mbiemër kan një udhëheqës dhe barinjët e vetë. Dikush që nuk ka mundësi të dal në bjeshkë ia j*p dikujt tjetër në kujdesje dhe merrën vesh paraprakisht për kushtet. Para se të dalin në bjeshkë, delet përvjelen me gërshër të llojit të trashiguar në formë prej Ilirve(këta nga Keltët). Zgjedhin qingjat se cilët duhen për mbarshtim, ato shajohen me ngjyrë para se të shkohet në bjeshkë, të tjerat sh*ten.
Ngritja në bjeshkë bëhet në dy etapa:
1)Bëhen gati rrobat, materiali ushqyes dhe gjësendet e nevojshme, që përpara barteshin me kuaj dhe gomar. Kolona fillon me bariun udhëheqës, pastaj ogiçi me zile në qafë, pas tij e tërë kopja me qen dhe bushtër, ose me një qen ALFA dhe disa të tjerë, varësisht nga numri I deleve ne kope. Këtë punë rugovasit e bëjn për një ditë, pasiqë t`banet I kan afër shtepive në bjeshkë. Dukagjinasve iu duhet 1-3ditë rrugë deri në kullosat baritore. Rugovasit I kan t`banet e mbaruara prej materialit të drurit ndërsa dukagjinasit nga guri dhe druri. Aty eshte t`bani, çarraniku për bylmet dhe pozllomi(shtalla), është I mbaruar edhe vathi me taraba,
nganjëher në një hu vjerret një kokë dashi apo gjedhi si shenjë e mbrojtjes se kopes nga fereat e errëta. Djathi, maza përpunohen në mjete druni, korita, tinar, tpi dhe për këto kujdeset zoja e shtëpis-baçica, kurse burri për gjërat tjera familjare...Dita e bariut fillon me agim ne katund, mjelen delet, dhit apo lopt në vath kur është terrun ose ne pojatë kur ka lagështi ose shi. Afërohen të vendi ku mjelen delet-shtrunga,mjelëse të drurit, duke u mjelë e duke dal jashtë një nga një, mjelja bëhët 2 here në ditë, një deri ne dy here në jave dhent dërgohen në gjollë për t`ju dhan krip, 1kg për 6dele në një sezonë verore. Delet pastaj dërgohen për të pi ujë në lugje. Barriu merr ushqimin me vehte dhe briskun për nevoja, nëse delja then këmbën për t`ia mobilizuar me drunjë. Barriu merr me vehte qenin alfa dhe bushtren ose 2-3qen të tjerë, iu pritet veshi I djatht gjë që tregon që qeni nuk sulmon njerëzit pa nevojë, ndërsa në qafë I kan të vendosur hallkat për mbrojtje më të lehtë nga ujku, në t`bane janë gjithëmon një ose dy qen të lidhur nën hije kurse gjatë natës buzë vathit, këta jan qen të gatshëm të sulmojn këdo të huaj. Rugovasit dhe rrafshi i Dukagjinit mabnin 2lloje të qenve Ilir(Deltar Ilir dhe qenin e t`banit Ilir, Qen T`bani-Ruda, qen me mbulesë të shkurtë të trupit. Barinjët mbajn edhe fylla.
Për një sezonë verore për një bari duhet të sigurohen 60kg miell, krip për bagëti, pasul, patate, kafe, sheqer, vajëgur etj… Për nxënjen e djathit baçica përdor mullzën e viqave që e terin paraprakisht. Në mbrëmje te t`bani bariu kthen kopen, që përbehet puna prej dy pjesve. Hyrja nga pjesa e parë në vath ku numërohen, ndërsa pjesa e dytë përbën mjeljen e tyre. Aty vijn nga hija dy qen të vështirë të lidhur rreth vathi të zgjatur(ruajts vathi, qen t`bani, dhe të tjerët të lëshuar-Deltar Ilir). Kthimi nga bjeshka bëhet gjithashtu në një mëmyrë të organizuar.
Kështu mund të vijm në përfundim se në Ilirik kemi:
1) Blegëtori bjeshke(alpike), Rugova, Plava, Gucia etj. e ndryshme nga ajo transhumante, e përhapur me mija vite si në Pirinej, Karpate, Armeni, Pamir, Tibetin lindor etj…
2) Tipi transhumant I bjegëtoris në bjeshkët e cirkun detar, Shqipëria e sotme e jugut, Çameria, Pirinejt në disa pjesë, Abruzzi etj. Bjeshkët në mbrendi të Ilirikut-Sharrit specifike është se atje skan drunjë, baglat përdoren për nxemje, kan shumë qen. Qeni Alfa lidhet për një hu, ku delet në mbrëmje shtrihen rreth tij, pastaj për rreth kopes së deleve ka disa qen dhe bushtra dhe pas tyre në një largësi 200-500metra enden të tjerët sipas hierarkis së tyre që të mbrojn kopet dhe kasollen e bariut, apo edhe gjatë ditës. Këta barinjë prej p.sh. Restelicës deri me 1912-kullotnin dimrit në rrethin e Selanikut e deri në bregdetin e Turqis gjatë periudhës Osmane, pastaj Kaukaz, Himalaje, Iran etj.
Lloji I tipit të blegëtoris së bjeshkve, gjurmët I kanë në kullosat e kohës së Neolitit 5000p.e.s. Rrënjët e tipit transhumant janë të fazave të mëvonshme kulturore të EPIPALEOLITIT, mijvjeqari I 6p.e.s. (5840±300).
Për qent e kësaj periudhe kohore rreth shekullit të XIV e pas, kemi shënime të ngjashme me ato të Varronës dhe Callumelës në Kanunin e Lekë Dukagjinit(Leka III I Dukagjinit) që gjatë periudhës kohore 1459-1479 ka përpiluar një kod ligjor. Ndër të tjera për bariun, kafshët dhe qenin. Ai shkroi për 4llojë
qenve: Qeni në zinxhir(I lidhur, ruajtës I pasurive, i vështirë), Qeni I bagëtis(kopeve) dhe dy lloje të qenve të gjahut. Këta qen Ilir kishin emrat sipas fiseve, bajraqeve(13sosh) të maleve-Capitameus montanae.
Për qent e Ilirikut rreth viteve 1600, shkruante edhe udhëpërshkruesi I kohës së perandoris Osmane Evlia Qelebi, për “Arnautluk coban copegi” Qen barinjësh Shqiptar.
5) PERIUDHA E LËVIZJES KOMBËTARE DHE AJO PAS-OSMANE:
Krijimi I shteteve ballkanike në Ilirik..Periudha e krijimit të racave prej llojeve të qenve. Në Ilirikun e gjerë(ish Jugosllavi) nga qeni Ilir u formua një racë dhe u pranua në FCI me 1939-Deltar Ilir, nga e cila në vitet 1957 dhe 1968 u krijuan 2 raca tjera. Shumë qen autokton të pa standardizuar por shumë cilësor mbarshtoheshin vetëm në formë empirike. Sipas Dr. Vukina 1959, qent Ilir, llojit të tillë ishin Tornjaku(tani I pranuar në FCI) dhe Deltari I Durmitorit, por edhe shumë qen të pa-standardizuar të Jugosllavisë jugore. Pas viteve 1990 kur RSFJ-në e kaploi fantazma e luftrave, përpos Sharpllanincit-vendi amë (Sërbia dhe Maqedonia)i pranuar në FCI ishte edhe Deltari I Krasit në Slloveni. Më vonë u pranuan Tornjaku(BiH dhe Kroacia) si dhe qeni I bariut Sërb më Deltarin Rumun (si pasardhës të Deltarit Iliro-Trakas-Dak) si deltari I Evropës Juglindore. Mali I zi mbeti pa asnjë. Kosova I ka dy në pritje bashkë me Shqipërin, Deltari Ilir dhe Qen T`bani Shqiptar, si dhe Shqipëria një Qen Barinjësh Shqipëtar...

The world molosus and mastiff breed

29/11/2023

16/11/2023

17/09/2023

21/08/2023

20/08/2023

20/08/2023

19/08/2023

10/08/2023

30/07/2023

29/07/2023

26/07/2023

18/07/2023

07/06/2023

31/05/2023

28/05/2023

08/02/2023

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share