Zielononóżka kuropatwiana to stara polska rasa. W czasie zaborów kury te były
w Galicji synonimem polskości. Gospodarz hodujący je w swojej zagrodzie, wyrażał
w ten sposób patriotyzm. Po odzyskaniu niepodległości rasa urosła do rangi
„kultowej", stając się polskim znakiem firmowym. Do lat 60. XX wieku zielononóżki
można było spotkać w całej Polsce. Jednak w czasach socjalizmu gdy zakładano
duże fermy produkcyjne okazało że rasa ta nie nadaje się do chowu wielkostadnego i
klatkowego. Powoli o rasie tej zapomniano i gdy nie hodowla zachowawcza może by
ta rasa całkowicie zniknęła.
Zielononóżka kuropatwiana – polska rasa kur ogólnoużytkowych wyhodowana na przełomie XIX i XX wieku[potrzebny przypis].
W 1899 dr Bronisław Obfidowicz jako pierwszy wyszukał i opisał rasę dawnych kur polskich pod nazwą zielononóżka kuropatwiana (tzw. „polska zielononóżka”) w czasopiśmie „Hodowca Drobiu” w 1899 roku[1] (w większości współczesnych publikacji podano datę 1879)[2][3][4]), wspomagając tym samym starania C. K. Towarzystwa Rolniczego z Krakowa ukierunkowane na odnalezienie jednolitego typu kury krajowej[5].
W 1923 roku ustalono w Polsce wzorzec tej rasy. Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku stanowiła 30% stanu pogłowia kur, ale obecnie rasa ta występuje w stadach zachowawczych i hodowlach amatorskich. Koguty ważą 2,2–2,7 kg, zaś kury 1,8–2,3 kg. Nieśność to 140–180 jaj rocznie[6].
Uważa się, że jest to stara rasa, bardziej podobna do dzikiego przodka kury domowej - kura bankiwa niż większości współczesnych odmian kur[7].
Ubarwienie kogutów zasadniczo różni się od skromnego ubarwienia kur. Kogut ma duży, pojedynczy grzebień, policzki i zausznice są czerwone, oczy o pomarańczowej tęczowce. Pióra na piersi, brzuchu, udach oraz pokrywy skrzydeł są czarne. Sterówki oraz sierpówki ogona są metalicznie czarne z zielonkawym połyskiem. Grzywa i siodło pomarańczowe. Skok nagi, zielony, u starszych osobników szarozielony.
Dojrzałość płciową kury osiągają w wieku sześciu miesięcy. Występuje także forma albinotyczna.
Rasa nie nadaje się do chowu wielkostadnego. W stadach większych niż 50 sztuk przejawia zdolności do kanibalizmu i pterofagii. Nadaje się do chowu w małych stadach gospodarskich (do własnego użytku).
Jaja
Jaja od kur zielononóżek mają w przybliżeniu o 30% mniejszą zawartość cholesterolu niż jaja innych ras kur, zawierają mniej złego cholesterolu LDL o ok. 14% oraz ok. 10-12% więcej dobrego cholesterolu HDL[8][9]. W porównaniu z jajkami innych kur niosek zawierają mniej alergenów ze względu na niższą zwartość białka o ok. 11% a większą żółtka o ok. 6% a procentowy stosunek wagi żółtka do wagi białka w jajka kury zielononóżki wynosi ok. 50%, natomiast rasy Lohmann Brown 39%[9]. Stosunek kwasów tłuszczowych omega 3 do kwasów omega 6, jest zdecydowanie lepszy niż w żółtkach komercyjnych jaj i oscyluje na poziomie 1:9 (w komercyjne jajach jest dwukrotnie więcej kwasów omega 6). Dodatkowo zawartość kwasu ALA jest 2-3 krotnie wyższa a kwasu DHA jest ok. dwukrotnie więcej niż np.: w jajach kur rasy Lohmann Brown[9].
Przypisy
↑ Sprawozdanie Wydziału I-go Galicyjskiego Towarzystwa Chowu Drobiu i Królików w Jarosławiu za rok 1900. Jarosław: Galicyjskie Towarzystwo Chowu Drobiu i Królików, 1901, s. 4.
↑ Katarzyna Cywa-Benko. Drób ozdobny. Zielononóżka kuropatwiana. „Fauna & Flora”, s. ?, Nr 9 (32) z 2001.
↑ Ewa Borycka-Wypukoł: Między nami – po prostu zielononóżka. optymalni.nazwa.pl. [dostęp 2016-09-07].
↑ Zielononóżka kuropatwiana Z-11. bioroznorodnosc.izoo.krakow.pl. [dostęp 2016-09-07].
↑ Sprawozdanie Wydziału I-go Galicyjskiego Towarzystwa Chowu Drobiu, Gołębi i Królików w Jarosławiu za rok 1905. Jarosław: Galicyjskie Towarzystwo Chowu Drobiu i Królików, 1906, s. 6.
↑ Hodowla zielononóżek. www.hodowle.eu. [dostęp 2010-10-08].
↑ M. Siwek, D. Wragg, A. Sławińska, M. Malek i inni. Insights into the genetic history of Green-legged Partridgelike fowl: mtDNA and genome-wide SNP analysis. „Animal Genetics”. 44 (5), s. 522-532, 2013-08-01. DOI: 10.1111/age.12046. ISSN 1365-2052. PMID: 23611337. PMCID: PMC3793231 (ang.). [dostęp 2015-10-25].
↑ Katarzyna Cywa-Benko, Józefa Krawczyk, Stanisław Wężyk. Poziom cholesterolu w jajach rodzimych ras kur. „Przegląd Hodowlany, Zesz. Nauk. PTZ”, s. 268-270, 2000.
↑ Skocz do:a b c Zielononóżki - Jajka Zielononóżki kuropatwianej., 2010, Kapłon.eu.
Żółtonóżka kuropatwiana
Żółtonóżka kuropatwiana jest kurą typu ogólnoużytkowego, która powstała w wyniku krzyżówki Zielononóżki kuropatwianej z kogutami New Hampshire. Od 1995 roku w Instytucie Zootechniki PIB w ZD w Chorzelowie utrzymywany jest także ród Ż-33, którego wielkość populacji wynosi ok. 1000 sztuk (910 samic i 90 samców). Ród ten jest również objęty programem ochrony zasobów genetycznych.
Kury te podobnie jak Zielononóżki charakteryzują się kuropatwianym upierzeniem z brunatnym nalotem. Ponadto mają żółtą skórę i żółte skoki, a średnia masa ciała tych ptaków jest stosunkowo większa niż w przypadku Zielononóżek. Koguty ważą ok. 2600g, a kury 1700g. Żółtonóżki wykazuję również większą nieśność i masę jaja w porównaniu do Zielononóżki rodu Z-11. Kury do 64 tygodnia życia znoszą 190-210 kremowych jaj o masie 56-60g.
Żółtonóżki kuropatwiane polecane są przede wszystkim do chowu przyzagrodowego. Poza tym stanowią one cenne źródło jaj i kogutków typu „Label Rouge”( kurcząt rzeźnych przeznaczonych do produkcji ekstensywnej), które wyróżniają się znakomitym i dietetycznym mięsem.
