30/08/2024
Θά τά βρείτε στο κατάστημα μας ❤️🐦❤️
H κοκκιδίωση είναι μια παρασιτική ασθένεια που προκαλείται από πρωτόζωα του είδους Apicomplexa. Μπορεί να προσβάλει τα περισσότερα είδη πτηνών και κάθε είδος παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά του κοκκίδια.
Στα πτηνά συντροφιάς, έρευνες έχουν δείξει ότι ποσοστό 43,53% των καναρινιών και των finches (Carduelis carduelis, Serinus serinus, Carduelis chloris) που εξετάστηκαν, ήταν φορείς της κοκκιδίωσης (Castel O. DVM). Κατά τον Ιταλό εκτροφέα πτηνών συντροφιάς Fumagalli, η κοκκιδίωση, είναι ευρέως διαδεδομένη στα εκτροφεία σε όλη την Ευρώπη. Στον ελληνικό χώρο, η μόλυνση από ωοκύστεις Isospora Iacazei, ανευρέθηκε σε ποσοστό 26,6% των καναρινιών και η μόλυνση από Isospora carduelis σε ποσοστό 50% των καρδερίνων (Μουστακίδης Κ., 1996).
Ο βιολογικός κύκλος του παρασίτου έχει ως εξής. Ένα ώριμο θηλυκό παράσιτο στο έντερο ενός μολυσμένου πτηνού (ξενιστής), παράγει μη μολυσματικά, γονιμοποιημένα αυγά (ωοκύστες), τα οποία περνούν στο περιβάλλον μέσω των περιττωμάτων. Το κύριο χαρακτηριστικό των ωοκυστών Isospora στα finches, είναι ότι η απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον είναι κιρκαδική. Σε διάφορες μελέτες αναφέρθηκε ότι η απελευθέρωση ωοκυστών είναι πιο συχνή ανάμεσα στις 12 το μεσημέρι και 6 το απόγευμα (Castel O. DVM). Οι ωοκύστες που βρίσκονται στο περιβάλλον, γίνονται γρήγορα μολυσματικές. Ένα πουλί καταπίνει τις ωοκύστες με την τροφή ή το νερό και οι μολυσματικές ωοκύστες εισβάλλουν στο έντερο του πτηνού (περίοδος επώασης). Ο κύκλος ζωής τους ολοκληρώνεται σε 1 - 2 εβδομάδες. Η διασπορά των κοκκιδίων στο περιβάλλον και στο εκτροφείο είναι ευρεία, λόγω της ανθεκτικότητας των ωοκυστών στις συνθήκες του περιβάλλοντος, αλλά και στα περισσότερα απολυμαντικά. Άγρια πτηνά, έντομα και ο ίδιος ο εκτροφέας μπορεί να αποβεί επίσης εστία μόλυνσης.
Η κοκκιδίωση διακρίνεται στην εντεροεπιθυλιακή (Ιsospora spp.) και στην συστημική μορφή (Atoxoplasmosis). Η κοκκιδίωση από Isospora, συνήθως περιορίζεται στο εντερικό επιθήλιο, ενώ η Atoxoplasmosis πολλαπλασιάζετε στο έντερο, εισβάλλει στα κύτταρα του αίματος και στη συνέχεια εξαπλώνεται και μολύνει το ήπαρ, τους πνεύμονες και τη σπλήνα. Πολλά πτηνά συντροφιάς είναι μολυσματικοί φορείς της εντεροεπιθυλιακής μορφής, χωρίς να παρουσιάζουν κλινικά συμπτώματα (κοκκιδίαση), ενώ σε άλλα μπορεί να παρατηρηθεί μόνο αδυνάτισμα (υποκλινική μορφή). Η ασθένεια (κλινική κοκκιδίωση), μπορεί να εκδηλωθεί έπειτα από κάποιο στρες ή εξαιτίας εντερίτιδας που δημιουργούν μικροοργανισμοί όπως βακτήρια, μύκητες και ιοί.
Πιο ευαίσθητα είναι τα Finches που είναι μεγαλύτερα των 2 μηνών. Προβλήματα προκαλούνται κυρίως στο πεπτικό σύστημα με συμπτώματα διάρροιας, απίσχανσης (καρίνα) και εντερίτιδας (κοιλιακή διάταση). Τα πτηνά παρουσιάζουν κατάπτωση, ανορεξία, καχεξία και φουσκωμένο πτέρωμα. Τα κοκκίδια προκαλούν σοβαρές βλάβες και αιμορραγία στο βλεννογόνο του εντέρου που ευνοεί τον πολλαπλασιασμό και την εγκατάσταση και άλλων παθογόνων όπως βακτήρια σαλμονέλας, κλωστρίδια κ.ά.
Στην συστημική κοκκιδίωση (Atoxoplasmosis), τα συμπτώματα εμφανίζονται σε πτηνά κάτω του ενός έτους. Πιο ευαίσθητα σε αυτή, είναι τα καναρίνια από 2 έως 9 μηνών και οι μάινες (Bali mynah) 3 έως 8 εβδομάδων. Μετά από αυτό το διάστημα τα ενήλικα πτηνά μπορεί να παραμείνουν φορείς, αλλά δεν παρουσιάζουν σημάδια της μόλυνσης και μπορεί να μεταδίδουν την ασθένεια σε άλλα πτηνά. Η λοίμωξη από Atoxoplasmosis παράγει μαύρες κηλίδες ((black spot) και στις δύο πλευρές της κοιλιάς, ένα σημάδι που δείχνει διόγκωση τόσο στη σπλήνα όσο και στο ήπαρ, αλλά δεν αρκεί για να μας διαβεβαιώσει για την ασθένεια (Marshall R., DVM). Μια πολύ μεγάλη ποικιλία μικροοργανισμών (εντερικά βακτήρια, πρωτόζωα και ιοί), προκαλεί παρόμοια παθολογία διόγκωσης των οργάνων. Τα μολυσμένα νεαρά πτηνά παρουσιάζουν ατονία, φούσκωμα, πρησμένη κοιλιά, διάρροια και μερικές φορές εμφανίζουν και νευρολογικά συμπτώματα που εκδηλώνονται με αταξία, αδυναμία και τρεμούλιασμα. Το ποσοστό θνησιμότητας μπορεί να φτάσει και το 80%! Η λοίμωξη είναι πιο συχνή σε εξωτερικά εκτροφεία και κοινοβιακές κλούβες (aviaries). Η συστημική κοκιδίωση είναι πολύ δύσκολο να καταπολεμηθεί. Η διάγνωση είναι δύσκολη σε ζωντανό πουλί επειδή οι ωοκύστες σε αυτή την μορφή κοκκιδίωσης, σπάνια ανευρίσκονται σε περιττώματα ή στο εντερικό επίχρισμα, κυρίως λόγω της απροσδιόριστης και ραγδαίας φύσης της νόσου. Ειδικά επιχρίσματα που λαμβάνονται από τον πνεύμονα, το ήπαρ και την σπλήνα των νεκρών πτηνών, βοηθούν να διαγνωστεί η Atoxoplasmosis.
Η λοιμογόνος δύναμη του παρασίτου, εξαρτάται και από εξωγενής παράγοντες όπως ο γενότυπος των πτηνών και η χορηγούμενη διατροφή. Συνθήκες που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ασθένειες όπως η oρνίθωση - ψιττάκωση (Chlamydophila psittaci) και η ενδογαμία (αιμομιξία), προδιαθέτουν τα πτηνά ώστε να είναι επιρρεπή στην κοκκιδίωση και των δύο μορφών (Marshall R., DVM).
Η πρόληψη της κοκκιδίωσης με την χρήση αντικοκκιδιακών, εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια στην εκτροφή των πτηνών συντροφιάς. Ο Ιταλός εκτροφέας Α. Fumagalli, αναφέρει ότι η πλειοψηφία των εκτροφέων στην Ιταλία, χρησιμοποιεί αντικοκκιδιακά προϊόντα κάθε μήνα, ενώ στο Βέλγιο οι εκτροφείς χρησιμοποιούν σουλφοναμίδες μαζί με αντιβιοτικά όλο το χρόνο! Καθώς η χρήση εμβολίου για τα πτηνά συντροφιάς δεν έχει αναπτυχθεί (όπως έχει γίνει στα πουλερικά), οι δεκαετίες χρήσης των αντικοκκιδιακών και ο μη ενδεδειγμένος επιστημονικός προγραμματισμός εφαρμογής τους, έχει προκαλέσει την ανάπτυξη ανθεκτικότητας και την μείωση της αποτελεσματικότητάς τους. Η υποκλινική κοκκιδίωση, παρατηρείται όλο και πιο συχνά σε εκτροφεία πτηνών συντροφιάς, που εφαρμόζουν πρόγραμμα πρόληψης της νόσου με την προσθήκη αντικοκκιδιακών. Επίσης, έχουν παρατηρηθεί θάνατοι σε πτηνά από εκτεταμένες αιμορραγίες του εντέρου, σε περιπτώσεις παρατεταμένης χορήγησης σουλφοναμιδών. Αυτό ανησυχεί τόσο τους πτηνιάτρους όσο και τους εκτροφείς, καθιστώντας αναγκαία την επιστημονική επίβλεψη και την χρήση εναλλακτικών μεθόδων πρόληψης και συνδυασμού αντικοκκιδιακών, για τον έλεγχο της νόσου.
Η καραντίνα σε νεοεισερχόμενα πτηνά, η διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων δύο φορές το χρόνο, (κυρίως πριν και μετά την αναπαραγωγή), η παρουσία σχάρας στο δάπεδο των κλουβιών, η συχνή καθαριότητα και η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, αποτελεί μονόδρομο, όπως και η επιλογή γεννητόρων που είναι λιγότερο ευάλωτοι στην κοκκιδίωση.
Ο έλεγχος των μολύνσεων στο έντερο (εντεροεπιθυλιακή μορφή), με την χρήση εκχυλισμάτων δραστικών βοτάνων όπως η ρίγανη, το σκόρδο κ.ά. και ορισμένων διατροφικών ουσιών και προϊόντων όπως τα λιπαρά οξέα και τα προβιοτικά, έχει βρεθεί επίσης ότι μπορούν να αποτρέψουν την νόσο και να δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον στο έντερο για τη χρησιμοποίηση των θρεπτικών ουσιών (Σπαής 1979., BioVet. No1 November 1996).
Η Evia Parrots, για να βοηθήσει στην εξάλειψη και την μείωση του πληθυσμού των πρωτόζωων που προκαλούν υποκλινική και κλινική κοκκιδίωση σε καναρίνια, finches, ψιττακοειδή και περιστέρια χωρίς τον κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικότητας, σχεδίασε τα προϊόντα Intestinal formula 1 και Intestinal formula 2. Η ενισχυμένη φόρμουλα βοτάνων και διατροφικών ουσιών των νέων προϊόντων της Evia Parrots, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά τα πτηνά να ξεπεράσουν την κρίσιμη περίοδο της μόλυνσης, μέχρι να αποκτήσουν ανοσία σε λοιμώξεις από κοκκίδια. Προστατεύει από τις εσωτερικές αιμορραγίες που προκαλούν τα παράσιτα στο έντερο, αναγεννά τα κατεστραμμένα κύτταρα του εντερικού βλεννογόνου που έχουν πληγεί από τα κοκκίδια και ενδυναμώνει τα πτηνά, βοηθώντας τα να ανακάμψουν γρήγορα από την καχεξία και το αδυνάτισμα.
