Medical veterinary’ ڤێتێرنەری پزیشکی

09/04/2024

بەبۆنەی هاتنی جەژنی ڕەمەزانی پیرۆزەوە، گه‌رمترين پيرۆزبايى خۆمان ئاڕاسته‌ى سەرجەم موسڵمانانی کوردستان و عێراق و جیهان ده‌كه‌ين، ئومێده‌وارین ئەم جەژنە ببێتە مایەی خۆشی و ئارامی بۆ سەرجەم موسڵمانان.

𝐄𝐢𝐝 𝐦𝐮𝐛𝐚𝐫𝐚𝐤🌙

26/03/2024

بەناوی خوای گەورە و میهرەبان..

بابەت/چۆن بزانین هێلكەیەك تەندروستە و شیاوە بۆ خواردن!؟

‎هەندێك جار کە هێلکەیەك دەشکێنین دەبینین لەسەر زەردێنەی هێلکەکە پەڵەیەکی سپی یان هێڵێک(ڕیشاڵێک) ی سپی هەیە
‎لەڕاستیدا بوونی ئەم پەڵەیە یان ئەو ڕیشاڵە سپیە ئاماژەیە بۆ هێلکەیەکی تەندروست و شیاو بۆ خواردن

‎زۆر جار لەكاتی كوڵاندنی هێلكە دەبینین ڕەنگی زەردێنەكە لە زەردباوەوە ئەبێت بەڕەنگی سەوزباو ئەوە مانای كۆنی هێلکەکە ناگەیەنێت بەڵكو هیچ كیشەیەك لە هێلكەكە نیە و شیاوە بۆ خواردن ئەمەش بە هۆی گۆڕانی ترشە ئەمینیەكانی ناو زەردێنەیە کە لەگەڵ پلەی گەرمی ئەو گۆرانەی بەسەر دادێت.

بوونی شێوە و قەبارەیەکی بچووک یان گەورەی هێلکە لەچاو هێلکەی ئاسایی, ئەمە زۆرجار بەهۆکاری بۆماوەیی ڕودەدات و هیچ پەیوەندیەکی بە خراپبوون و تێکچوونی هێلکەوە نیە.

‎ئایە هێلكە ئەبێت بشۆڕێت؟
زۆر كەس پێوایە شوشتنی هێلكە ڕێگایێكی تەندروستە
‎بەڵام لە ڕاستیدە بۆ هێلكە ئەم كارە تەندروست نیە و هێلکەکە توشی تێكچوون ئەبێت ئەگەر بۆ ماوەیكی زۆر هەڵیبگرین ،ئەمەش بە هۆكاری ئەوەی لەكاتی شوردنی هێلكە بەرگێك هەیە لە دەوری هێلكە بەناوی Defense membrane
‎لەكاتی شوشتن ئەو پەردەیە نامێنێت بەمەش میکرۆبی زیان بەخش دەچێتە ناو هێلکەکەوە و هێلكەكە تێك ئەچێت.

‎بوونی خاڵ یاخود پەڵەی سوور یان رەشی بچووك لەناو هێلكە لەكاتی شكاندنی ئەكرێت بخوورێت بەمەرجێك كاتی زۆر بەسەردا تێنەپەڕیبێت یاخوود پەڵی خوێن لەناو هێلكە ئەمەش بە هەمان شێوە ئەكرێت بخورێت بەمەرجێك بچووك بێ, چونکە دەکرێت لەكاتی دروست بوونی هێلكە لە هێلکەداندا دڵۆپی خوێن تێکەڵ بە زەردێنەی هێلکە بێت

‎لەكاتی خواردنی هێلكە یاخوود شكانی پێش خواردن ئەگەر هاتوو بۆن ماسی یاخود بۆن ساردی لێهات ئەوە شیاو نیە
بۆ خواردن ئەو حاڵەتە دەکرێ ڕوبدات بەهۆی خراپی لە خۆراكی مریشكەكە یاخوود خراپ هەڵگرتنی هێلكەكە بۆ ماوەیەكی زۆر.

‎ئەگەر هاتوو هێلكەكە درزیدابوو وەكاتی زۆر بەسەردا تێپەڕی بوو بۆ خواردن شیاو نیە ئەوەش لەبەر ئەوەی بەكتریای زیان بەخش یاخوود ڤایرۆس یان هەر هۆكارێكی تری نەخۆشی داخڵیی هێلكەكە بووە و بۆتە هۆكاری تێك چوونی

‎نیشانەیەکی تری باشی کوالێتی و هێلکەی تەندوست. لەكاتی شكاندی سپێنەكە لەدەوری زەردێنە زۆر بڵاو نابێتەوە تووندە ئەگەر سپێنەكە زۆر بڵاو بۆوە ئەوە ئاماژەیە بۆ ئەوەی كوالێتی باش نیە یاخود هێلکەکە كۆنە.
‎

بەهیوای سوود بینین..
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡 𝐇𝐚𝐣𝐞.

06/02/2024

بەناوی خوای گەورەو میهرەبان.

بابەت/جیقنە نووسان بە کۆمی جوچکە:-

کێشەیەکی زۆر باوە لە جوچکەدا کە پێویستە پشتگوێ نەخرێت چونکە ئەگەر چارەسەر نەکرێت دەبێتە هۆی مردن.

برییتیە لە لکانی جیقنە بە توکی دەوروبەری کۆمەوە و رەق بوونی بەجۆرێک کە رێگرە لە هاتنە دەرەوەی جیقنە واتە بۆری دەرهاویشتەی دەگیرێت.
بە تایبەت جوچکەی تەمەن بچووک تووشی دەبێت بە تایبەت تر ئەو جوچکانەی کە دەفرۆشرێن و دەگوازرێتەوە لە کارتۆنە بەوەش جوچکەکە تووشی سترێس دەبێت ئەوەش دەبێتە
هۆکار بۆ جیقنە نووسان بە کۆمەوە.
بەڵام بە گشتی دوورە لەو جوچکانەی کە لەژێر مریشکدا هەڵدێن و دایکیان بەخێویان دەکات لەبەر ئەوەی
•تووشی سترێس نابن
•ئەو پلە گەرمییەی کە پێویستە بۆ جوچکە دایکیان پێیان دەدات لەبەر ئەوە کاتێک بە هەڵهێنەر جوچکە هەڵدێنی پێویستە ئەو پلە گەرمییەی بۆ دابین بکەیت کە پێویستە بۆی.

~دیاری کردنی ئەو حاڵەتە لەناو ژمارەیەکی زۆر لە جوچکەدا
بەهۆی هەندێ نیشانەوە لە باو ترینیان:

∞ لاوازی جوچکە لە رۆشتن و جوڵەدا.
∞ ئالیک ناخوات و ئاویش ناخواتەوە.
∞ ناخەوێت.
∞ پیسای بە کۆمیەوە کە یەکێکە لەنیشانە سەرەکیەکان.

~هۆکارەکانی کە ئەو حاڵەتە دروست دەکات:-

١.سترێس.

٢.وەک دەنگی بەرز لە دەوروبەریان , دەست لێدان و هەڵگرتنی زۆر بە تایبەت لالایەن منداڵەوە , یان لەکاتی گواستنەوەی شوێنی تەسکە.

٣.بۆماوەی زۆربەی جار نەخۆشیەکانی جوچکە لە دایکی تووش بووەوە بۆی دەگوازرێتەوە بۆ ئەو حاڵەتەیش زۆر جار دایکی توش بوو بە سالمۆنێلا دەبێتە هۆی دروستبونی ئەو حاڵەتە لە جوچکەدا.

٤.سەرما بوون هۆکارێکی ترە بۆ دروست بوونی ئەو کێشەیە بۆیە پێویستە هەفتەی یەکەم پلەی گەرمییان 37 بێت هەفتەی دووەم 32 بێت هەفتەی سێیەم 27هەفتەی چوارەم 20 ئیتر لەو تەمەنەدا تووک دەگۆرێت بۆ پەر کەمتر سەرمای دەبێت.

٥.گەرمی بەرز.

٦.بە پێچەوانەی سەرما بوونەوە گەرمی بەرزیش هۆکارە کەواتە پێویستە پلەی گەرمی
گونجاوی بۆ دابین بکەین.

٧.خواردن.

~چارەسەرو ڕێگری کردن لەو حاڵەتە:-

بۆ چارەسەری ئەو حاڵەتە واباشە دوروبەری کۆمی جوچکە بەلۆکەیەک کەچەورکرابێت جوان پاکبکرێتەوە وچەور بکرێت و دواتر بە ئاوی شلەتێن بشۆردرێتواتە زوو زوو بۆی چەور بکرێت.
پێدانی
١.تێتراسایکلین ٢.نیوماسین ٣.کۆلستین.

پێدانی شەکراو یاخود دۆشاوی خورما لە ڕۆژەکانی سەرەتای تەمەنی و پاشان پێدانی ئالیکی کوالێتی بەرزو باش بەپێی تەمەنی لەهەفتەی یەکەم ئالیکی وردو لە هەفتەکانی دواتر ئالیکی زبرو ئامادەکراو.

•پاککردنەوەو تەعقیمکردنی شوێنی بەخێوکردنیان بۆ ڕێگری کردن لەتوش بونی بەنەخۆشیە بەکتیریایی و کەڕویەکان چونکە زۆر جار تەڕی شوێن وتەڕی ڕاخەر و پیسی ڕاخەر هۆکاری نوسانیجیقنەیە بە کۆمیانەوە.

بەهیوای سوود بینین:
✍🏻Harmn sh Haje.

سەرچاوە:
https://the-chicken-chick.com/pasty-butt-in-chicks-causestreatmen/
https://t.me/c/1712254814/28

21/01/2024

بەناوی خوای گەورە و میهرەبان..

بابەت/نەخۆشی زۆنۆتیك و هۆكارەكانی و خۆپارێزی:

ئاژەڵ چەندین سوود بە مرۆڤ دەبەخشێت هەروەها زۆر جار زیان بەخشیشە بۆ مرۆڤ،زۆر کەس لە ژیانی ڕۆژانەیاندا لەگەڵ ئاژەڵەکاندا کارلێک دەکەن، چ لە ماڵەوە و چ لە دووری ماڵەوە.
بەڵام لەگەڵ تێكەڵ بوون بە ئاژەڵان پێویستە هەندێك خاڵ هەیە بۆۆ سەلامەتی مرۆڤەكان بۆ دوور بوون لە نەخۆشیەكان بزانین.

زۆنۆتیك كە بریتیە لەو نەخۆشیانەی كە دەگوازرێنەوە لەنێوان مڕۆڤ و ئاژەڵ

ئاژەڵەکان هەندێک جار دەتوانن میکرۆبی زیانبەخش
هەڵبگرن کە دەتوانن بۆ مرۆڤەکان بڵاوببنەوە و ببنە هۆی نەخۆشی ئەمانە بە نەخۆشی زۆنۆتیک یان زۆنۆس ناسراون.

نەخۆشی زۆنۆتیک بەهۆی میکرۆب زیانبەخشەکانی وەک ڤایرۆس و بەکتریا و مشەخۆرەكان دروست دەبێت.
ئەم میکرۆبانە دەبنە هۆی دروستبوونی چەندین جۆری جیاوازی نەخۆشی لە مرۆڤ و ئاژەڵدا، لە نەخۆشییەکی سووکەوە تا نەخۆشییەکی قورس و تەنانەت مردنیش،ئاژەڵەکان هەندێک جار دەتوانن تەندروست دەربکەون تەنانەت کاتێک میکرۆبیان هەڵگرتووە کە دەتوانێت مرۆڤ نەخۆش بکات، ئەمەش بەپێی نەخۆشییە زۆنۆتیکەکە.

نەخۆشییە زۆنۆتیکەکان زۆر باون، لە سەرانسەری جیهان.وە پێویستە خۆیان لێ بەدوور بگرین

چۆن میکرۆبەکان لە نێوان ئاژەڵ و مرۆڤەکاندا بڵاودەبنەوە؟

بەهۆی پەیوەندییەکی نزیک لە نێوان مرۆڤ و ئاژەڵەکاندا، گرنگە ئاگاداری ئەو ڕێگا باوانە بیت کە مرۆڤەکان دەتوانن تووشی میکرۆب ببن کە دەتوانن ببنە هۆی نەخۆشییە
زۆنۆتیکەکان.

هۆكارەكانی گواستنەوە ئەمانە:

١.بەرکەوتنی ڕاستەوخۆ: بەرکەوتن لەگەڵ لیک، خوێن، میز، چڵک، پیسایی، یان شلەکانی تری جەستەی ئاژەڵێکی تووشبوو. نموونە لەوانە چەقۆکێشان یان دەست لێدانی ئاژەڵان، و گازگرتن یان پێوەدان.

٢.بەرکەوتنی ناڕاستەوخۆ: بەرکەوتن لەگەڵ ئەو شوێنانەی کە ئاژەڵەکان تێیدا دەژین و دەسوڕێنەوە وە لێ دەمێنەوە، یان ئەو جێگایانەی کە بە میکرۆب پیس بوون. نموونە لەوانە ئاوی تانکی ئەکواریۆم، شوێنی نیشتەجێبوونی ئاژەڵە ماڵیەکان، کۆختەی مریشک، ئەشکەوت بۆ ئاژەڵە كێویەكان،ڕووەک و خاک، هەروەها قاپەکانی ئاو بۆ ئاژەڵەماڵیەكان بەتایبەت سەگوو پشیلە.

٣.پێوەدانی لەلایەن مێش، یان مێروویەک یان مێشوولە

٤.بەهۆی خۆراکەوە: خواردن یان خواردنەوەی شتێکی ناپارێزراو، وەک شیری تێك چوو، گۆشت یان هێلکەی کەم کوڵاو، یان سەوزە و میوەی کاڵ کە پیس بوون بە پیسایی ئاژەڵێکی تووشبوو. خۆراکی پیس دەبێتە هۆی نەخۆشی لە مرۆڤ و ئاژەڵدا، لەوانەش ئاژەڵە ماڵیەکان.

٥.ئاو: خواردنەوە یان بەرکەوتن لەگەڵ ئاوێک کە بە پیسایی ئاژەڵێکی تووشبوو پیس بووە.

کێ مەترسی تووشبوون بە نەخۆشی سەختی زیاترە بەهۆی
نەخۆشییە زۆنۆتیکەکانەوە؟

هەر کەسێک دەتوانێت بەهۆی نەخۆشییەکی زۆنۆتیکەوە نەخۆش بکەوێت، لەنێویاندا کەسانی تەندروست. بەڵام هەندێک کەس زیاتر لە هەندێکی تر مەترسییان لەسەرە و پێویستە هەنگاو بنێن بۆ پاراستنی خۆیان یان ئەندامانی خێزانەکەی.
ئەم کەسانە زیاتر لە کەسانی تر ئەگەری تووشبوونیان هەیە
تەنانەت مردنیشیان هەیە.

ئەم کۆمەڵە کەسانە بریتین لە:
منداڵانی خوار تەمەنی ٥ ساڵ
گەورەساڵانی سەروو ٦٥ ساڵ
ئەو کەسانەی سیستەمی بەرگری لەشیان لاوازەئافرەتی دوو گیان

چی بکەیت بۆ ئەوەی خۆت و خێزانەکەت لە نەخۆشییە زۆنۆتیکەکان بپارێزیت؟

مرۆڤەکان دەتوانن لە زۆر شوێن بەرکەوتنیان لەگەڵ ئاژەڵەکاندا هەبێت. ئەمەش لە ماڵەوە و دوور لە ماڵەوە، لە شوێنەکانی وەکو باخچەی ئاژەڵانی ماڵی مێرووەکان وەک مێشوولە و کۆپان شەو و ڕۆژ گاز لە مرۆڤ و ئاژەڵ دەگرن.

بەڵام شتێک هەیە کە دەتوانیت بیکەیت بۆ پاراستنی خۆت و خێزانەکەت لە نەخۆشییە زۆنۆسەکان.

دەستەکان پاک ڕابگرن. دەستشۆردنی دەستەکانت ڕاستەوخۆ دوای ئەوەی لە دەوری ئاژەڵەکان بوویت، تەنانەت ئەگەر دەستت لە هیچ ئاژەڵێک نەدابێت، یەکێکە لە گرنگترین هەنگاوەکان کە دەتوانیت بیگریتە بەر بۆ ئەوەی نەخۆش نەبیت و میکرۆبەکان بۆ کەسانی تر بڵاو نەبیتەوە.
هەمیشە دەستەکانت بشۆ دوای ئەوەی لە دەوری ئاژەڵەکان بوویت، تەنانەت ئەگەر دەستت لە ئاژەڵەکان نەدابێت.
زۆرێک لە میکرۆبەکان بەهۆی نەشۆردنی دەستەکان بە باشی بە سابوون و ئاوی پاک و ڕژاو بڵاودەبنەوە.
ئەگەر ئاو و سابوون بە ئاسانی دەست نەکەوت، دەتوانیت پاککەرەوەی دەست بە بنەمای کحول بەکاربهێنیت کە لانیکەم
٦٠% کحولی تێدایە.

ئەو شتە سادانە بزانە کە دەتوانیت بیکەیت بۆ ئەوەی لە دەوروبەری ئاژەڵە ماڵییەکانتدا سەلامەت بمێنیتەوە.
وەڕێگری لە پێوەدانی مێشوولە.

بەهیوای سوودبینین.
✍🏻 𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡 𝐇𝐚𝐣𝐞

سەرچاوە:
https://www.cdc.gov/onehealth/basics/zoonotic-diseases.html

27/06/2023

جەژنی قوربانتان پیرۆز بێت و هەر لە جەژنو خۆشیدا بن ..

16/12/2022

بەناوی خوای گەورەومیهرەبان

بابەت/نەخۆشی نیوکاسل:
{Newcastle diseases}

نەخۆشیەکی ڤایرۆسیە توشی هەموو جۆرە پەلەوەرو باڵندەیەک دەبێت.
وەبە بەربڵاو ترین نەخۆشی ڤایرۆسی هەژمار دەکرێت.
وەبەخێرایی بڵاو دەبێتەوە ئەم نەخۆشیە تووشی کۆئەندامی هەرس و هەناسەو دەرمار دەبێ.

هۆکارەکانی :
هۆکارەکەی ڤایرۆسە کە جۆرێکە لە ڤایرۆسەکانی (پارامکزوفیرس) نۆ جۆری هەیە و نیوکاسڵ لە جۆری یەکەمیانە کەبەPMV
ناودەبرێ.

کەبۆسێ جۆر پۆلین دەکرێ:
جۆری لاواز ،جۆری مامناوەند،جۆری بەهێز.

رێگاکانی گواستنەوەو و توش بوون بەنەخۆشیەکە.
1.هەوا.
2.ئاووخواردنی پیس بووبەڤایرۆسەکەلەرێگای دەردراوەکانی.
3.جیقنەو پاشەرۆی پەلەوەری هەڵگری ڤایرۆسەکەن.
4.کەل و پەلی بەخێوکەری پەلەوەرە.

نیشانەکانی نەخۆشیەکە:

نیشانەکانی هەناسەدان :
وەک تەنگە نەفەسی،لرخەلرخ،پژمین،ماندوویی،دەردانی دەردراوە لینجەکان لە لووت بەتایبەتی لەجوجەڵە.
نیشانەکانی سک چوون:لەشێوەی کەسکی ئاوی(سەوزی ئاوی).
نیشانەکانی دەمار:وەک ئیفلیج بوون،لەرزین و باڵشۆری،لەنگی لەکاتی ڕۆیشتـن مل سوران.
سورهەڵگەران و پەنماوی پێڵووی چاو.
کەم بوونی بەرهەم هێنانی هێلکەلەپەلەوەرە هێلکەکەرەکان.

سیفەتی توێکاری:
لەکاتی توێکاری و شیکردنەوەی لەشی پەلەوەرەکەلەگەدەو ناوپۆشی ڕیخۆلە برینی خوێن لێبەربوو بەدی دەکرێ.وە پربوونی لووت و قورگ و بۆری هەوا لە دەردراوی ئاوی یان لینج.وە هەندێ جار ناوپۆشی بۆری هەوا سوور هەڵدەگرێ.

چارەسەرکردن:
ئەم نەخۆشییە چارەسەری نیە

پاراستن و رێگری کردن:
کوتان(تلقیح،ڤاکسین)کەباشترین پاراستنە بۆ رێگری و دژایەتی کردنی ئەم نەخۆشییە ئەویش بە دوو رێگا دەکرێت:
/یەکەم بەکوتان لەرێگای دەرزی دەکرێ کە لە بن پێست دەدرێو سێ مانگ جارێ دووبارە دەبێتەوە.
/دووەم رێگابەڤاکسینی زیندوو کە دەتوانی لە ڕێگای ئاوی خواردنەوە یان ڕشاندن یان دلۆپاندن لەلووتی یان لە چاوەکانی بەکاری بێنی . وەئەم جۆرەیان بەم شێوەیە دەبێ و تاقی کراوەتەوە کەسوود بەخش بووە جووجەلە لە تەمەنی (7 ڕۆژی تاکو10
ڕۆژی)ڤاکسین دەکرێ وە دوبارەدەکرێتەوە پاشی (10)ڕۆژ
بەسەر کوتانی یەکەمدا..

بەهیوای سوود بینین...
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡𝐰𝐚𝐧.

16/11/2022

بەناوی خوای گەورەو میهرەبان...

بابەت/نەخۆشی کۆکسیدیا (Coccidiosis)

لە پەلەوەر و باڵندە چیە؟ چۆن چارەسەر دەکرێت؟
کۆکسیدیا یەکێكە لە نەخۆشییە کوشندەکان، کە بەهۆی زیندەوەرە بەراییەکان دروستدەبێت، لە باڵندە و پەلەوەردا.

ئەم نەخۆشیە لەڕێگەی ڕیقنەی باڵندەکەوە دەگوێزرێتەوە، کە هێلکەی زیندەوەرە بەراییەکەی تێدایە. ئەبێتە هۆی بریندار بونی ریخۆڵەی ئاژەڵەکە کە مشەخۆرەکە هەڵدەستێت بەمژین و برینی ڕیخۆڵەی ئاژەڵەکە بەو هۆیەوە ئاژەڵەکە ناتوانێ خۆراک هەرس بکات ماسولکەی گەدە بێهێزو بێ توانا ئەبێ لەگەڵیشی دا خوێن ئەبینرێت لەپاشەرۆی و ئاژەڵ زۆر ئاو ئەخواتەوە بەم هۆیەوە حاڵەتی سکچونی خوێناوی دروست
ئەبێت پێی ئهوترێ (کۆکسیدیا).

چارەسەرکردن:
*پێدانی دەرمانی دژە کۆکسیدیا بۆ ماوەی 2 ڕۆژ.
*ڤیتامین K و پێدانی ڤیتامینA

نەخۆشی درمی کۆکسیدی یۆسیز(Coccidiosis)
نەخۆشیەکی درمیە توشی هەمووجۆرە ئاژەڵیک وباڵندەش ئەبێت ئەبێتە هۆی سکچونی خوێناوی توند بەتایبەت لە تەمەنه بچووکەکان .

هۆکارەکەی :
مشەخۆرێکی خوێناوی وخوێنمژی پێ ئەوترێ کۆکسیدیا وه چەندجۆرێکی هەیە:-
1-کۆکسیدیا ئیمریا زوورنی توشی مانگا و گامێش ئەبێت.
2-کۆکسیدیتا بۆڤیس توشی مانگاو مەرو بزن ئەبێت.
3-کۆکسیدیا ئیمریا ئارلوینجی توشی مەر و هەندێجار کەروێشک ئەبێت .
4-کۆکسیدیا ئانیریا لیوکارتی توشی ڕەشەولاخ ئەبێت.

رێگای بڵاوبونەوەی کۆکسیدیا :
1-لەرێگەی خواردنی پیس بە میکرۆب یان مشەخۆر توشیان ئەبێ.
2-خواردنەوەی ئاوی پیسبوو نەشیاو بۆخواردنەوە.

نیشانەکانی نەخۆشی کۆکسیدیۆسیز:
1-زۆر بەکاربردنی ئاو لەلایەن ئاژەڵەکەوە.
2-سوربونەوەی ناوچاو دەمارگیری تاڕادەیهک.
3-سستی ولاوازی ئاژەڵ.
4-بونی سکچونێکی زۆری خوێناوی .
5-بەدی کردنی گەرا لەپاشەڕۆی ئاژەڵەکە.
6- هەوکردن و برینداربوونی ڕیخۆڵەی باڵندەکە.
7- سکچونی خوێناوی، کە ئەتوانین نەخۆشیەکەی پێ بناسینەوە.
8- گرژبونی پەڕی باڵندەو کزبونی باڵندەکە، زۆرجاریش دەبێتە هۆی سنگەتیژە.
9- کەم خوێنی، واتە سپیبونی باڵندەکە.
10- هەندێك جار ئەبێتە هۆی بچوکبونی سەری باڵندەکە.

چارەسەر پێدانی دەرمانی کۆکسیدیا:
{Anty Coccidiosis}

بەهیوای سودبینین...
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡𝐰𝐚𝐧.

10/11/2022

بەناوی خوای گەورەومیهرەبان...

بابەت/نەخۆشی هێلکەگیربون (Egg bound)

لەسەرەتای هێلکەکردن باڵلندەکان بەگشتی بەتایبەت مریشک هەندێك جار توشی ئەم حالەتە ئەبێت هێلکە گیر ئەبێ نایهتە دەرەوە .
/هۆکارەکانی:
1-گەورەیی قەبارەی هێلکە بەتایبەت هێلکەی دوو زەردێنە.
2-هەوکردن یان ئیفلیج بونی ماسولکەکانی هێلکەدان یان وەرگەڕانی کەناڵی هێلکە.
3-کەمی دەردراو لینجاوەکانی کۆم لەکەنالی هێلکە دا.

/نیشانەکانی نەخۆشی نادرمی هێلکە گیربون:
1-هەستکردن بەبێزاری ودڵتەنگی و گۆشەگیری.
2-هەندێ جار کونی کۆمی بەرەو ژور ئەبێتەوە ئینجا هێلکە دێتە دەرەوە.
3-دانیشتنی باڵندە یان مریشک لەشێوەی مرۆڤ بەهۆی زەخت کردن و نەهاتنە دەری هێلکە .

/چارەسەری هێلکە گیربون:
1-چەورکردنی کۆمی باڵندە بەفازەلین یان زەیتی زەیتون یان هەر ڕۆنیک بێت.
2-پاڵنان بەبەشی خوارەوەی سکی باڵندە ئینجا لەمریشک هەوڵ بدرێت بە پەنجەی بجوک هێلکەکە راکێشرێت.
3-لەکاتی ناچاریدا هێلکەکەی بشکێنریت باڵندە فرێی ئەداتە دەرەوە و شۆرینی هێلکەدان بە ئایۆدین یان خویاو یان گیراوەیهکی سوک بێت .

بەهیوای سوود بینین.
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡𝐰𝐚𝐧.

02/11/2022

بەناوی خوای گەورەو میهرەبان..

بابەت/نەخۆشی بەکتریایی.

(کــــــــــۆلێرایی مریشک)Fowl cholera Muto cida
کۆلێرا نەخۆشیەکی بەکتریە زۆر بڵاوە توشی هەموو جۆرە باڵندەیەک ئەبێت ئەم نەخۆشیه لەمریشک دا دووجۆرە
1-جۆری توند.
2-جۆری درێژخایەن لەهەموتەمەنێک بۆی هەیە توش باڵندە بێت بەڵام زیاتر واباوە لەتەمەنی ( 4 ) مانگی باڵندە توشیانئەبێت.

/هۆکاری_نەخۆشیەکە:
Pasteurella Multo Cida
لەبەشی سەرەوەی کۆئەندامی هەناسەیی جێگیر ئەبیت.

/ڕێگای گواستنەوەی کۆڵێرا:
• خۆراکی پیس بو بە دەردراوەکانی باڵندەی توشبو.
• باڵندەی کێوی و قرتێنەرەکان .
• کەلوپەلی پیس جل و بەرگی مرۆڤ هەڵگری بەکتریایەکەیە
• برینەکانی پێست لەکاتی شەرە کەلەشێر .
• تەپوتۆز خۆڵ لە هاوینان و تەنگ و تەسکی شوێن .

/نیشــــــــــانەکانی نەخۆشی کۆڵێرای باڵندە:

• گفبونی توک و پەری باڵندە .
• سکچونێکی سەوزی ئاوی کەم خواردنی باڵندە.
• شین هەڵگەرانی پۆپینە-(پۆپیتە) ئەستوربونیان.
• گرانی هەناسەدان هاتنەخواری دەردراوی چلمی لە لوت.
• جیق کردنی چاو بونی پەڵەیهکی زەرد لەگۆشەی چاو یان لەسەر گلێنەی چاو.
• ئەستوربونی جگەرو هێلکەدانی مریشک.
• ئاوسانی ژێرچەناگە (بەڵغەبابە)وگوارە و سەرچاوی باڵنده.

/چارەسەری نیە:
خۆپاراستن کوتانی باڵندە بەر لە تەمەنی چوار مانگی بەتایبەت
مریشک +قــــــــەڵ بەپێکوتی دژە کۆلێرا
fowl choler.

"بەهیوای سوود بینین"
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧

16/09/2022

''بەناوی خوای گەورەو مهیرەبان''

نەخۆشی مافەتە کوتوپڕە .. سەرەخولێ.

‏⚫️Enterotoximia ⚫️ نەخۆشییەکی توند و کوشندەیە کە لە مەڕ و بزندا بەتایبەتی و هەروەها مانگا و
کەرویشک.
هۆکارەکەی بەکتریای گرام پۆزەتیڤە بە شێوەیەکی سروشتی لە ڕیخۆڵەی ئاژەڵەکانە هەیە هەروەها لە خاکیش دا بوونی هەیە ، بەهۆی سپۆرەکانیەوە توانای مانەوەیان بۆ چەند ساڵێک هەیە.
ئەم نەخۆشییە زۆر کات ڕوودەدات لەئەنجامی زۆرخۆری لەلایەن ئاژەڵەکەوە (ئنتەلا) یاخود بەهۆی لەپرا گۆڕینی خواردنەکەی لە جۆرێکەوە بۆ جۆرێکی تر. یان بونی بڕێکی زۆری بەکتریاکە لەو ژینگەییەی ئاژەڵەکانی لێیە.

ئەم هۆکارانەی سەرەوە ئەبێتە هۆی گۆڕانی ژینگەی ناو ڕیخۆڵە و ڕێگەخۆشکەرە بۆ گەشەی کونتڕۆڵنەکراوی بەکتریاکە و دروست بونی نەخۆشییەکە.
گەشەی خێرای بەکتریاکە ئەبێتە هۆی دەرکردنی بڕێکی زۆری ژەهری
‏)Exotoxin)بۆناو خوێنی ئاژەڵەکە و هەڵمژینی لەلایەن خانەکانەوە . کە ئەبێتە هۆی هەڵئاوسانی ڕیخۆڵە وسوربونەوەی ڕیخۆڵە و کۆبونەوەی گازێکی زۆر تێیدا.
لەوەڕگا و خانی پیس بوو بە سەرچاوەی سەرەکی نەخۆشییەکە دادەنرێت، واتە کاتێک ئاژەڵ دەلەوەڕێ سپۆڕی بەکتریاکە هەڵدەگرێ پاشان دەچێتە کۆئەندامی هەرسی دواتر بە مولوولە خوێنەکاندا دەگاتە هەمو شانەکانی تر.
نیشانەکانی و زیانەکانی:
زۆربەی جار لەناکاوەو ئاژەڵەکە دەبینی مردووەو بێ ئەوەی هیچ نیشانەیەک پیشان بدات.
هەندێجار،ئاژەڵەکە بێهز دەبێت لەگەڵ ئاوسانی سک و کاوێژ نەکردن و سکچون .
هەندێک هۆکار دیکە کە ڕێگە خۆشکەرەبۆ روودانی :
1-بوونی بڕێکی زۆری کاربۆهیدرایت لە خۆراکی ئاژەڵەکە وکەمی بڕی
2- خواردنی بڕێکی زۆر شیری دایک لەلایەن بەرخ و کارەوە.
3-توشبنونی ئاژەڵەکە بە کرم ومشەخۆری ناو ڕیخۆڵە کە ئەمەش ئەبێتە هۆی ڕێگەخۆشکەر بۆ گەشەی خێرای بەکتریاکە.

دەستنیشانکردن:
بەهۆی ئەوەی مردنی لەناکاو بەم نەخۆشییە زۆرە دەست نیشانکردنی کەمێ گرانە بۆیە باش وایە توێکاری دوای مردن بکرێ بۆ ئەوانەی مردوون بۆ زیاتر دڵنیا بوون لە نەخۆشی یەکە
کۆنترۆڵ وپارێزگاری:
باشترین کار پێدانی پێکووتەVaccineبۆ ڕێگریکردن لە نەخۆشییەکە، کە پێویستە خاوەن ئاژەڵ گرنگی پێبدات!
دورکەوتنەوە لو لەوەڕگایەی کە پێشتر نەخۆشییەکە تێیدا ڕویداوە،هەرچەندە لەوانەیە بێ سودبێت بەڵام لە کاتی نەخۆشییەکەدا ئاژەڵە توش بووەکە جیابکرێتەوەو دژە زیندەکان= بدرێت بەوانی تر. لەگەڵ پاککردنەوەی لە وەرڕگا و خانی ئاژەڵەکە بەمادەی تایبەت و هەندێ جار پاکردنەوە بە بەکارهێنانی گەرمی دەبێت..


بەهیوای سوود بینین..
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧

06/08/2022

"نەخؤشی دەردەرێوی"
..نەخۆشی دەردەڕێوی، مرۆڤ بەهۆی نزیكبوونەوە و دەستبردن لە ئاژەڵی بێلانە و بەتایبەتی پشیلە، تووشی دەبێت، هەندێكجار بەكارهێنانی گوێزانی پیس مرۆڤ توشی ئەم نەخۆشییە دەكات.
نەخۆشی دەردەڕێوی نەخۆشییەكە كار لە سیستەمی بەگری مرۆڤ دەكات و هەندێك جار لەلایەن پزیشكی پسپۆڕەوە چارەسەر دەكرێت، ئەمەش بەهۆی كەمی ڕێژەی توشبوونەوە، بەڵام هەندێكجار چارەسەر ئاسان نییە و ئەستەمە.
ئەوەش ڕوونكراوەتەوە، چارەسەركردنی ئەم نەخۆشییە پێویستی بە یەك ساڵ هەیە بۆ وەرگرتنی چارەسەری بەردەوام، لەژێر
چاودێری پزیشكی پسپۆڕدا.

ماڵپەڕی (موضوع) ئاماژەی بە چەند چارەسەرێك كردووە، بۆ نەخۆشی دەردە ڕێوی، ئەوەش بۆ ڕێژەی نەخۆشیەكە دەگەڕێتەوە.
- هەنگوین
بەكارهێنانی هەنگوین یەكێكە لە چارەسەرەكان، دەدرێت لە ئەو جێگایانەی كە توشی وەرینی قژ بووە.
سیر و پیاز
هەریەك لە سیر و پیاز وورد دەكرێت و پاشان دەپاڵێورێت، ئاوەكەی بۆ ئەو جێگایانە بەكاردەهێنرێت كە توشی هەڵوەرینی قژ بووە.

بەهیوای سوودبینین...
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡𝐰𝐚𝐧.

29/07/2022

دانکەی گوان ‘’cow pox
نەخوشیەکی ڤایروسیە...
دەگوازریتەوە بۆ مروڤ...
دەگۆازریتەوە بو ئاژەڵی ترش..
چارەسەر:
پیوستە ئەو کەسەی مانگاکە ئەدوشیت بەدەست کیشەوە ئیش بکات..
شوردنی گوان بەئاو سابون..
بەکارهینانی تیکەڵەی مڵهم(زینک+یود+cephalexin)
دەرزی مضاد حساسیە..
ئەم نەخوشیە چارەسەری کەمیک قورسە ..زورجار هەڵئەداتەوە...
یەکیکی تر لە چارەسەرەکان بەکارهینانی خوینی توشبوو دوبارە
لیدانەوەی لە ژیرپیست ۆ سمتی ئاژەڵی توشبوو...

بەهیوای سوود بینین.....
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧.

09/07/2022

Eid mubarak💕

28/01/2022

نەشتەرگەریی ئاژەڵی لەوانەیە ترسناک بێت بۆ خاوەنەکان، بەڵام ئامادەکردنی ئاژەڵی ئاژەڵ بۆ نەشتەرگەری داهاتوو دەتوانێت یارمەتی بدات خاوەن ئاژەڵەکان ئارام بێت AESC دەیهەوێت خاوەن ئاژەڵەکان بزانن کە چۆن ئاژەڵەکانیان ئامادە بکەن بۆ نەشتەرگەری بۆ ئەوەی هەموو لایەنەکان لە هەموو پرۆسەکەدا ئاسان بکەن.
‏‎چی بکات پێش نەشتەرگەریەکە؟.
‏‎کاتێک زانیت کە ئاژەڵەکەت پێویستی بە نەشتەرگەری هەیە، دەتەوێت دڵنیابیت لەوەی کە بەتەواوی لە هەموو شتێک تێدەگەیت کە بەشدارە پێش ئەوەی ئۆپەراسیۆنەکە ئەنجام بدرێت نەشتەرگەری ڤێتێرنەری دەتوانیت پڕۆسەکە ڕوون بکاتەوە و هەموو شتێکت پێ بڵێت کە بەشدار دەبێت لەو ڕێکارە تایبەتەدا.
‏‎زۆربەی ڕێکارە نەشتەرگەرییەکان پێویستی بە جۆرێک لە بێهۆشی هەیە. بێهۆشی گشتی بە باشترین شێوە بەکاردێت لەسەر ئەو ئاژەڵانەی کە گەدەیەکی بەتاڵیان هەیە، بۆیە ڤێتێرنەری تۆ لەوانەیە پێت بڵێت کە خواردن لە ئاژەڵەکەت دوور بخەیتەوە بۆ لانی کەم ١٢ کاتژمێر پێش نەشتەرگەری ئاژەڵی ئاژەڵی' هۆکاری ئەوەی کە ڤێتێرنەریەکان پێت دەڵێن سەگ یان پشیلەکەت خێرا بکەن، چونکە بێهۆشی رفلێکسی بلع کەم دەکاتەوە، ئەمەش مەترسی ڕشانەوەی ئاژەڵەکەت زیاد دەکات لە کاتی پڕۆسەکە یان دوای کردارەکە.
‏‎هەروەها ڤێتێرنەری تۆ دەتوانێت پێت بڵێت کە سەگ یان پشیلەکەت دەتوانێت دەرمانی بەردەست وەربگرێت پێش نەشتەرگەری پرسیار لە ڤێتێرنەری خۆت بکە ئەگەر پێویستت بە هێنانی دەرمانی ئاژەڵەکەتە بۆ مەوعیدەکە.
‏‎پێش نەشتەرگەریەکە، دەتەوێت بزانیت دەربارەی هەر کۆتێکی دوای نەشتەرگەری کە ئاژەڵەکەت پێویستی پێیەتی بۆ ئەوەی ئامادەبیت کاتێک نەشتەرگەری تەواو بوو. هەندێک لە ئۆپەراسیۆنەکان داوا دەکەن کە ئاژەڵی ئاژەڵی بە ژوورێکی بچووک یان قەڵەمێک دابخرێت بۆ ڕێگریکردن لە جوڵەی زۆر. هەروەها لەوانەیە ئاژەڵەکەت پێویستی بە پۆشینێکی زیاتر هەبێت بۆ ئەوەی لە کاتی چاکبوونەوەدا ئاسوودە بمێنیتەوە.
‏‎بەیانی نەشتەرگەریەکە، رەگەزەکەت لەوانەیە داوات لێ بکات کە ئاژەڵەکەت بە شێوەیەکی دادپەروەرانە لە ڕۆژدا بە بێ لەبەرچاوگرتنی کاتی نەشتەرگەری فڕێ بدەیت. لەم ماوەیەدا، ڤێتێرنەری تۆ لەوانەیە کۆمەڵێک تاقیکردنەوە ئەنجام بدات، وەک تاقیکردنەوەیەکی فیزیکی، تاقیکردنەوەی خوێن، و تیشکی X. ئاژەڵی ئاژەڵەکەت ئەگەری ئەوەی هەیە کە کاتتەرێکی IV و شلەی IV بەدەست بهێنێت ڤێتێرنەریەکان هەروەها پێویستە بە شێوەیەکی گونجاو ڕێژەی بێهۆشی بژمێرن کە پێویستە بۆ نەشتەرگەریی ئاژەڵی گیانەوەر. تەنانەت لەوانەیە شتی زیاتر هەبێت کە ڤێتێرنەری تۆ بیەوێت پێش نەشتەرگەریەکە گرنگی پێ بدات.
‏‎دڵنیابە کە ژمارەی تەلەفۆنێک بەجێ بهێڵە کە بەردەست دەبیت پێش ئەوەی بەیانی نەشتەرگەریەکە بەجێ بهێڵیت. ڤێتێرنەری تۆ لەوانەیە پێویست بکات بتوانێت لە کاتی پڕۆسەکەدا بگاتە تۆ، وە ئەوان دەیانەوێت پەیوەندی بکەن بۆ ئەوەی بزانیت کەی دەتوانیت ئاژەڵەکەت هەڵبگریت.
‏‎ چاودێری ڤێتێرنەری پێش ئۆپێراتیڤ.
کاتێک ئاژەڵەکەت دەگاتە کلینیکی ڤێتێرنەری بۆ نەشتەرگەری، ڤێتێرنەری هەر تاقیکردنەوەیەک ئەنجام دەدات کە بە پێویستی دەزانن، پاشان سەگ یان پشیلەکەت بۆ نەشتەرگەری ئامادە دەکات هەندێ جار، ئاژەڵی ئاژەڵی ئارام بەخش دەدرێت بۆ هێورکردنەوەیان پێش نەشتەرگەریەکە. زۆرجار، نەشتەرگەری پێویستە پارچەیەکی بچووکی تووڕەیی لەسەر یەکێک لە قاچەکانی ئاژەڵەکەت بتاشێت بۆ دانانی IV و شوێنی نەشتەرگەریەکە دەتراشێتەوە یان دەترازێ، هەروەها تەندروستیش دەکرێت. ڤێتێرنەرەکە کاتتەرێکی IV دادەنێ و پاشان دەست بە بێهۆشی دەکات. پەرستارێک چاودێری ھەندەکانی ئاژەڵەکەت دەکات بە درێژایی نەشتەرگەری و چاکبوونەوە.
کاتێک ئاژەڵی ئاژەڵەکەت دەست دەکات بە هەستانەوە، پەرستارانی ڤێتێرنەری لەگەڵیدا دەمێننەوە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ئاسوودەن و بێ ئازارن ئاژەڵی ئاژەڵەکەت لێرە دەمێنێتەوە کاتێک ئەوان چاوەڕێی هەڵگیراون.

چاودێری دوای نەشتەرگەری.
دوای نەشتەرگەری، ئاژەڵی ئاژەڵەکەت دەبردرێتە ناوچەیەکی وشک و گەرم کە چاودێریان دەکرێت لەکاتی چاکبوونەوەیان لە بێهۆشکردن. تۆ دوای نەشتەرگەری نوێ دەکەیتەوە، بۆیە دەزانیت نەشتەرگەریەکە چۆن چووە و ئاژەڵەکەت چۆن چاک دەبێتەوە.
کاتێک ماڵەکەت هەڵدەگریت، ڤێتێرنەریەکە دووبارە لەگەڵ تۆدا چاودێری ماڵی دوای عەمەلی دەکات. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، پێویستت پێناکرێت هەموو ڕۆژ لە ماڵەوە لەگەڵ ئاژەڵەکەت بمێنیتەوە. ئەگەری ئەوە هەیە کە تۆ ناچار بیت دەرمانەکان بەڕێوەببەیت، چونکە هەموو ئاژەڵە ئاژەڵەکان دەرمانی ئازاریان پێدەدرێت و هەندێک دژە بایۆتیک ئەگەر پێویست بێت دوای نەشتەرگەری.
ئەی ئێس سی، دەکەوێتە پارکر، کۆلۆرادۆ، ستافێکی پسپۆڕی نەشتەرگەری تەرخانکراو هەیە کە حەز دەکەن یارمەتی ئاژەڵەکەت بدەن بە درێژایی پرۆسەی نەشتەرگەریەکە. تیمەکەمان پێش، لەکاتی نەشتەرگەریدا، و دوای نەشتەرگەریەکە، چاودێرییەکی نایاب لە ئاژەڵەکەت دەکات. هەروەها سوئیتێکی چاککردنەوەی بێهۆشی پێشکەش دەکەین کە ئاژەڵەکەت دەتوانێت بە ئاسوودەیی لە بێهۆشی چاک ببێتەوە لە کاتێکدا کە لەلایەن تیمە بە ئەزموونەکەمانەوە چاودێری دەکرێن و لە نزیکەوە چاودێری دەکرێن.

بەھیوای سوود بینین...
‏𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡𝐰𝐚𝐧✍🏻

20/09/2021

بەناوی خوای گەورەومیھرەبان ..

بابەت/‎نه‌خۆشی ته‌به‌قە..

(FMD) Foot-and-mouth disease
‎نه‌خۆشیه‌كی ڤایرۆسی بةربڵاوة , تووشی زۆربه‌ی جۆره‌كانی ئاژه‌ڵ ده‌بێ به‌ تایبه‌تی ئاژه‌ڵه‌ كاويژكەرەكان مانگا و گا و گامێش و مه‌ڕ و بزن....
‎وه‌ هةروەهاzoonotic واتا نه‌خۆشیه‌كی (مرۆژه‌ڵییه‌) واته‌ ئه‌گوازرێته‌وه‌ لة ئاژه‌ڵی تووشبوو بۆ مرۆڤ...
‎
‎:هۆکاری نەخۆشی تەبەق

‎نەخۆشیەکی ڤایرۆسییە و جۆرەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ڤایرۆسێک کە پێی دەوترێت(aphtho virus )کە سەر بە خێزانی پیکۆرنا ڤایرۆس ( picoma viridae) وە لە کۆمەڵەی (RNA virus)
‎ڤایرۆسەکە چەند جۆرێکی(سیرۆتایپ)ی هەیە وەک ( A,O,C,SAT1,SAT2, SAT3,ASIA1).
‎بەگوێرەی ڕاپۆرتی ڕێکخراوی فاو تا ئێستا جۆرەکانی A,O, SAT1,ASIA1 لە عێراق دەستنیشان کراون.
‎⛔زیاتر نەخۆشیەکە لە وەرزی زستاندا سەرهەڵدەدات
‎⛔ڤایرۆسەکە لە ڕێگەی شیر ، میزو پیسی و دەردراوەکانیترەوە فڕێدەدرێتەدەرەوە.
‎گوێرەکەو بەرخ و کار زیاتر هەستیارن بە نەخۆشیەکەو بەرگەی ناگرن، ئەو گوێرەکەو بەرخ و کارانەی کە لە دایکێکی ڤاکسینکراو لە دایک دەبن تا ٣ مانگ بەرگرییان بۆ نەخۆشیەکە هەیە
‎:نیشانه‌كانی تووشبوون به‌ نه‌خۆشیه‌كه‌

‎♦▪️له‌ مانگادا cows :
‎ماوه‌ی نێوان چوونه‌ژوره‌وه‌ی ڤایرۆسه‌كه‌ بۆ ناو له‌شی ئاژه‌ڵه‌كه‌ و تا ده‌ركه‌وتنی نیشانه‌كانی
‎( ١ تا ١٥ ) ڕۆژ ئه‌خایه‌نێ .
‎١- پله‌ی گه‌رمی له‌شی ئاژه‌ڵی تووشبوو به‌رز ده‌بێته‌وه‌
‎٢- ئاژه‌ڵه‌كه‌ له‌ له‌وه‌ڕ ده‌كه‌وێت و لاواز و بێهێز ده‌بێت .
‎٣- ده‌می ئاژه‌ڵه‌ تووشبووةكة بريندار ده‌بێت و تووشی هه‌وكردن ده‌بێت و لیكی زۆر به‌ ده‌ما دێته‌ خواره‌وه‌ ئه‌مه‌ش له‌ ئه‌نجامی دروست بوونی تلۆقدا ڕووده‌دات له‌سه‌ر زمان و ژێر زمان و به‌شه‌كانی دیكه‌ی ده‌م له‌ ئه‌نجامدا ده‌بێته‌ هۆی برین و ئازارێكی زۆری پێوه‌ دیاره‌
‎٤- چاوی ئاژه‌ڵی تووشبوو ئاوێكی زۆر ده‌كات
‎٥- ئاژه‌ڵی تووشبوو ده‌شه‌لێت له‌ ئه‌نجامی تةقيني سمةكاني و له‌ نێوان سمه‌كانیدا به‌ره‌به‌ره‌ هه‌و ده‌كات و ئاژه‌ڵه‌كه توانای جووڵه‌ی نامێنێت
‎٧- زؤر جار FMD لك ئاژه‌ڵی ئاوس ئةبيتة هؤي به‌رهاوێشتن (Abortion) له‌ ئه‌نجامی به‌رزبوونه‌وه‌ی پله‌ی گه‌رمی لةشي
‎♦ به‌ڵامFMD له‌ مه‌ڕ و بزن دا گرنگی خۆی هه‌یه‌ چونكه‌ وه‌ك هه‌ڵگرێكی ڤایرۆسه‌كه‌ 🦠كاره‌كه‌ن ❕
‎١- شه‌لینی ئاژه‌ڵه‌كه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی دیار كه‌ ئازارێكی تووندی پێوه‌دیاره‌
‎٢- له‌ كاتی بڵاوبوونه‌وه‌ی نه‌خۆشیه‌كه‌ ڕێژه‌ی له‌ناوچوون له‌ كار و به‌رخ زۆر زیاتره‌ به‌ به‌راوردبه‌
‎.مه‌ڕ و بزن

‎:ڕێگاكانی گواستنه‌وه‌ی نه‌خۆشی ته‌به‌قFMD

‎١-به‌ هۆی تێكه‌ڵبوون لةكةل ئازةلي توشبوو.
‎. ٢-بەھۆی لیك و میزو شلەكان

بەھیوای سوو دبینین ..
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐒𝐡𝐰𝐚𝐧.

01/08/2021

22/07/2021

‎..بەناوی خوای گەورەو میھرەبان

بابەت/نەخۆشی نیوکاسل:🐓🦃🦆..

ئەمە نەخۆشیەکی ڤایرۆسیە توشی نزیکە ۲٥٠ جۆر باڵندە دەبێت بەتایبەتی مریشک زۆر توندو تیژە.
هەروەها سێ جۆر سترەینی هەیە.

هۆکار:
بەهۆی ڤایرۆسێکەوەیە لە جۆری paramyxo virus.

نیشانەکانی:
نیشاەکانی بەزۆری لە کۆئەدامی دەمار و هەناسەدان و کۆئەندامی هەر رودەدات.
۱.سکچونێکی سەوباو.
۲.دەموچاو ئاوسان.
۳. مل سوران.
٤.لەرزینی ماسولکە.
٥. کەمبونی هێلکە لە مریشکی هێلکە کەر
٦. لە دوای مراربونەوەی نیشانەی خوێن لە گەدە و ریخۆلەی دەردەکەوێت.

گواستنەوە:

بەهۆی جم و جول و کرین و فرۆشتنی مریشک
لەرێگەی ئاو و هەواو و عەلەفی مریشک
جم و جولی مرۆڤ..

چارەسەر:

بە گشتی هیچ چارەسەرێک دیاری کرا و نییە بۆ ئەم نەخۆشیە تەنیا چارەسەر ڤاکسین و کوتانە کە شەش مانگ جارێک دەبێت بکرێت.
تێبینی خۆ پاراست باشترە لە چارەسەرکردن بۆیە کە زانیتان مریشکێکتان توشبوونە زوو جیایبکەنەوە لە ئەوانەی ترتان..

بەھیوای سوود بینین ...
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧

27/06/2021

بابەت/نەخۆشی دانكەی باڵندە 🦠🐓🦆:

«بەناوی خودای گەورە میھرەبان»

ھۆكاری دانكەی باڵندە:

ھۆكاری نەخۆشی دانكەی باڵندە دەگەڕێتەوە بۆ جۆرە
ڤایرۆسێك كەپێی دەگوترێت {Fowl pox virus}كەلەتوخمی {Avi pox virus} سەربەخێزانی {pox viridac}ە.

نیشانەكانی وشێوەكانی دانكەی باڵندە :

نەخۆشی دانكەی باڵندە بەتایبەتی لەمریشك و قلدا دوو شێوەی سەرەكی ھەیە ،ھەندێك جار شێوەیەكیانی لەسەر دەردەكەوێت ھەندێك جاریش ھەردوو شێوەكەی لەسەر دور دەكەوێت 'شێوەكانیش بریتین لە؛

یەكەم/شێوەی پێست:Cutancous from

-ئەم شێوەیەی نەخۆشییەكە تایبەتە بەپێستی باڵندەكان بەوەی كەبرینێك لەشێوەی زیپكە یان بڵق لەسەر پێستی دەم وجاوی باڵندەكە دەردەكەوێت وەئەو شوێنانەی كە توك یاخود پەڕی پێوەنیە.

دووەم/شێوەی تەڕ wet pox:

لەم شێوەیەدا ھەروەك پەردەیەكی زەردباو لەبۆشایی دەموو سورێنچك وبۆڕیی ھەوادا دروست ئەبێ بەمەش باڵندەكە ماندوو دەكاتوو دەی خنكێنێت،ھەر لەبەر ئەم ھۆیەشە كەرادەی توشبون ولەناوچوون زۆر زیاترە لە شێوەی یەكەمی نەخۆشیەكە كەدەگاتە ٪‏٥٠ وەلەكەناری رادی لەناوچون دەگاتە (٪‏٨٠ ــ ٪١٠٠).

نیشانەكانی ئەم نەخۆشیە:

— نیشانەكانی نەخۆشیەكە لەباڵندەدا بەندا بە جۆری باڵندەكەو جۆری توندوتیژی ڤایرۆسەكەو شێوەی نەخۆشییەكەوە ئاستی بەرگریی لەشی باڵندەكە.

—ماوەی توشبوون بەڤایرۆسەكەو ھەتاكو دەركەوتنی نیشانەكان نزیكەی (٤بۆ١٠)دەخایەنێێ.

—لەمریشكی ھێلكەكەر بەرھەمی ھێلكە كەم دەكاتەوە.

—ھەندێك جار لەشێوەی پێستی نەخۆشیەكەدەبێتە
كوێربون و مرداربووبەنەخۆشیەكە.

چارەسەر و كۆنتڕۆڵ كردن :
ھیج چارەسەرێكی گونجاو نیە، بەڵام پێوستەكوتان{vaccination}ئەنجام بدرێت ..

بەھیوای سوود بینین .....
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧.

30/05/2021

بەناوی خوای گەورەو میھرەبان.

"نەخۆشی دانكە POX🦠🌡

ــ لەكوردەواریدا پیێ دەگوترێت "دانكە "لەھەندێك ناوچە پێ دەگوترێت 'ئاوڵە'وەلەناو عەرەبیش پێ دەگوترێت 'الجدری' وە لەئاژەڵدا لەمەرو بزنو مانگادا ھەیە وە لەباڵندەكانیش بەھەمان شێوە بونی ھەیە.

یەكەم/دانكەی مەرو بزن؛ sheep and goat pox

ھۆكاری نەخۆشیەكە:

نەخۆشی دانكە نەخۆشیەكی ڤایرۆسیە واتە ھۆكاری نەخۆشیەكە ڤایرۆسە، نەخۆشی دانكەی مەڕ ھۆیەكەی دەگەڕێتەوە بۆ:(Sheep pox virus) وەنەخۆشی دانكەی بزنیش دەگەڕێتەوە بۆ(Goat pox virus) وەھەندێك جاریش بەنەخۆشیەكە دەگوترێت (Capir Pox infection) ئەم ڤایرۆسە زیاتر ئارەزوی پێستی ئاژەڵەكەی ھەیە.

نیشانەكانی نەخۆشیەكە:

ــ نەخۆشی دانكە توشی زۆرجۆر لە ئاژەڵی كێویو ماڵی دەبێت'بەڵام مەڕو بزن لەھەموویان زیاتر ھەستیارترە بۆ ڤایرۆسی نەخۆشیەكەو لە ئەنجامدا نیشانەكانی زۆر بە ئاشكرا دەردەكەون.
ــ ماوەی توشبون بەڤایرۆسەكەو تاكووكو دەر كەوتنی نیشانەكان نزیكەی [١٢ـ١٤]ڕۆژ دەخایەنێت دەركەوتنی نیشانەكانیش بەشێوەیەكی گشتی بەندە لەسەر جەند فاكتەرێك لەوانە:ئاستی بەرگریی لەشی ئاژەڵ،بارودۆخی ژینگەو بڵاو بونەوەی نەخۆشی دیكەو توندوتیژی جۆری ڤایرۆسەكە.
ــ نەخۆشی دانكە لەناكاودا دەردەكەوێت ڕادەی لەناوچون دەگاتە٪‏٥٠.
ــ لەئاژەڵی تەمەن بچوكدا وەك«بەرخ وكار»نەخۆشی دانكە توندوتیژترەو كوشندەترە لەچاو ئاژەڵی پێگەیشتوو وەھەندێك جار دەبێتە ھۆی مردارەوەبوی ئاژەڵەكە پێش دەركەوتنی ھیج نیشانەێك.
ــ ئاژەڵی توشبوو بێ ھێزو لاواز دەبێت لە لەوەڕدەكەوت بەپێشەو پاشدا ئەكەوێت دەمو لوت وچاوی ئاوی لێدێی.
ــ پلەی گەرمی لەشی ئاژەڵەكە بەرز ئەبێتەوە واتا تایەكی بەرزی دێتی وە ئاژەڵی ئاوس توشی بەر ھاویشتن ئەكا بەپلەیەكی بەرز.
ــ دیارترین نیشانەكانی بریتیەلە دروست بوونی برینێك لەشێوەی زیپكە یان بڵق لەسەر پێستی ئاژەلی توش بوو بەتایبەتی ئەوناوچەیەی كە موو یان خوریی پێ وەنیە.

چارەسەرو كۆنتڕۆڵ كردن:

- نەخۆشی دانكە لەمەڕو و بزندا ھیچ چارەسەرێكی تایبەتمەندی نیە،بەڵام ئاژەڵە ساغەكان ساڵانە بە ڤاكسینی نەخۆشی دانكە بكوترێت{Cpripox vaccin}.

بەھیوای سوود بینینن...
✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧.

25/05/2021

بەناوی خودای گەورە ومیھرەبان..

بابەت:ناساندنی دەرمان💊💉
دەرمانی ئایڤەرمكتین{ Ivermectin}

ــ دەرمانی ئایڤەرمكتین سەربەكۆمەڵە دەرمانی{Macrolidc endectocidec}
لەم ڕۆژگارەدا دەرمانی ئایڤەرمكتین بەیەكێك لەدەرمانە سەرەكیەكانی دەمانخانەكانی پزیشكی ڤێتێرنەری دادنرێت و بەفراوانی لەلایەن پزیشكانەوەبەكاردەھێنرێت

ئایڤەرمكتین كاریگەری زۆری ھەیە لەدژی مشەخۆرەدەرەكیو ناوەكیەكان كەئاژەڵداو ئەنجامێكی باشیشی ھەیە،مشەخۆرەناوەكیەكان وەك كرمەكان لەجۆری ‘نیماتۆدوNematode ‘ ومشەخۆرەدەرەكییەكان وەك گەنەوئەسپێ ....ھتد.

ــ میكانیزمی كاركردنی دەرمانی ئایڤەرمكتین بریتیەلە چالاك كردنی گوێزەرەوە دەمارێك لەناوەندە كۆئەندامی دەماردا كەپێی دەگوترێت 'گاباGABA’بەمەش لەئەنجامداپەكی دەكەوێت و لەناو دەچێت.

ــ بەشێوەیەكی گشتی لەڕێگەی ژێر پێستەوە(SIC)ئاژەڵ دەرمانی ئایڤەرمكتین وەردەگرێت واتا ھێواش ھێواش دەرمانەكە ھەڵدەمژێت ودەچێتەلەشی ئاژەڵەكەوە نزیكەی بۆماوی دووھەفتەیەك لە لەشی ئاژەڵەكەدا دەمێنێتەوە وەپێویستە رەچاوی خاڵێكی گرینگ بكرێت ئەویش ئەوەیە كە ئاژەڵی چارەسەركراو بەدەرمانی ئایڤەرمكتین نابێت گۆشتو شیری بخورێت تاكو [٢٨]ڕۆژ جونكە لەم ماوەیە بڕێك لەدەرمانەكە دەمێنێتەوە لەناوشیر گۆشتەكەی .

ــ ھەروەھا ئایڤەرمكتین بەكاردەھێنرێت بۆجارەسەر كردنی نەخۆشی بەھۆء مێشی (Oestrus ovis) كەلەمەڕدا ھەیە.

بەھیوای سوود بینین .....

✍🏻𝐇𝐚𝐫𝐦𝐧 𝐬𝐡𝐰𝐚𝐧.