07/03/2023
Ethics & Responsibility
ခုနောက်ပိုင်း ဆေးခန်းမှာ ပုံမှာ ပြထား တဲ့ အတိုင်း ခုလိုတွေ တွေ့ရတာ များများ လာပါတယ် ။
အခုနောက်ပိုင်းတော်တော်များများ ( Pet Shop , Kennel တွေ ခွေးဖောက် ရောင်းကြတဲ့ (လူ တချို့ ) တွေဟာ ကိုယ်တိုင် vaccine တွေဝယ် ၊ ကိုယ်တိုင် ဆေးထိုး ( တချို့ ဆို Antibiotics ဆေး အမြင့် တွေ 3rd generation/ 4th generation antibiotics တွေ ကိုပါ ကိုယ့် သဘော နဲ့ကို ထိုးလာတာတွေ ကို တွေ့ရပါတယ် ။
Google / safari / internet ရိုုက်ချ တာ နဲ့ သိနိုင် တဲ့ခေတ် ရောက် နေတာ ကို ကျေးဇူး တင်ရပေမဲ့ တချို့သော အရာတွေ / တချို့ ကိစ္စတွေဟာ Ethics အတွက် ကာကွယ် ရမယ် / ကိုယ့် ethics နဲ့ မညီတဲ့ အလုပ်တွေ ကို မလုပ်ပဲ ကိုယ်ပိုင် အတွေးအခေါ် / အပြုအမူတွေ ကို စောင့်စည်းပီး mind and thinking develop ဖြစ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ် ။ စောင့်စည်း ရမှာ ဖြစ်သလို ဆရာဝန် မဟုတ်တဲ့ လူတွေ ဟာ လည်း စောင့်ကို စောင့်စည်းရမယ့်ဝတ္တရား ဖြစ်ပါတယ် ။
လူဆိုတာ ကိုယ့်နေရာ ကိုယ် သိဖို့နဲ့ ကိုယ် ဘယ်သူ / ကိုယ့် ဖြစ်တည်မှုဟာ ဘာလဲ ဆိုတာ သိဖို့ အရေးကြီးပါတယ် ။ ကိုယ် မကျွမ်းကျင် / မသိတဲ့ နယ် ပယ်မှာ ကိုယ် ဟာ လေ့လာ သူပဲ ဖြစ်တယ် လို့ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ခံယူ ပါတယ်။
လေ့လာလိုက်စားလို့ရတယ်။ ခုခေတ်မှာ google ခေါက်ပီး စာတွေ ဖတ် ( တချို့ Client တွေ ဗဟုသုတ ကြွယ်တာ ကို အရမ်း လေးစား ပါတယ်။)
( ဒီအကြောင်း အရာတွေဟာ ပြောနေဖို့ မလိုအပ်ပေမဲ့ တချို့သော mindset နဲ့ thinking develop ဖြစ်ဖို့ ပြောပြမှ သိမယ့်သူ / သိသိကြီးနဲ့ လုပ်တော့ ဘာဖြစ်လဲ ဆိုသော လူများ အတွက် လက်တို့တဲ့ သဘော မျိုး ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ် ။ )
ဆေးခန်းမှာ ဆရာဝန်က ဆေးလေး စုပ် လွယ်လွယ်လေး အရေပြား ထိုး လိုက် တာ ရတာ ပဲ ဆိုတဲ့ လူအုပ်စု တစ်စု ကိုယ့်ဘာသာ ကို ဝယ် ထိုးတဲ့ ဘူ တစ်စု လည်း ထိုးကြတယ် ။ အရင်တုန်းကတော့ စိတ်အခန့်မသင့်ဖြစ်ပေမဲ့ နောက်ပိုင်းတော့ remove and neglect ( ကိုယ်တွေ အနေနဲ့ ဆရာဝန် ဖြစ်ဖို့ ပေးဆပ်ခဲ့ရတဲ့ အချိန် / ရင်းနှီးခဲ့ရတဲ့ အချိန်တွေ ဟာ အာ့လို လူမျိုးတွေ ဖို့ ရှင်းပြ ပြောပြနေလည်း မထူးဘူး ကိုယ့်ရဲ့ effort ဟာ လိုအပ်တဲ့ patient owner တွေ / patient ကလေးတွေ အတွက် fully effort လုပ်ပေးဖို့ လိုတဲ့ လူ တွေ အတွက်ပဲ ပေးလိုက်တော့တယ် ။ )
( တကယ် လို့ ကိုယ် ကိုယ်တိုင် က အရမ်းတွေ ရူးသွပ်ပီး တကယ် စိတ်ဝင်စားတယ် ဆိုရင် Kennel လုပ်တယ် / pet shop ရောင်းမယ်ဆို ဆရာဝန် ကို ခန့်ပါ ) vaccine အတွက်သာမက ကိုယ်တိုင် တတ်ယောင်ဝါး ဆေးတွေ ကို ကိုယ့် အသားမဟုတ် ပဲ လျှောက် ထိုး နေကြမဲ့ အစား ဆရာဝန် ရှိတော့ Treatment ပိုင်း အတွက်ပါ Save and cover ဖြစ်ပါတယ် ။ ) တချို့ Kennel တွေ လည်း ကျင့်သုံးနေကြပါတယ် ။
ပရဟိတ ခွေးလေးတွေ ကြောင်လေးတွေ ခြံ ဆိုရင်လည်း ဖြစ်မှ ကု လို့ ပိုက်ဆံတွေ အများကြီးကုန် ကျမဲ့ အစား ကိုယ့် ခွေး/ကြောင်လေးတွေ ခြံမှာ ဆရာဝန် ခန့်လိုက်တာ က ပို လို့ အဆင်ပြေမယ် လို့ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ စေတနာ နဲ့ အကြံပေးခြင်းပါ။ တချို့ ကြီးကြီးမားမား case တွေ ကိုတော့ ဆေးခန်း သွားတာပေါ့ ။
ဆရာဝန်တယောက်ရဲ့ (ဆရာဝန်သာမက ) professional Responsibility ဆိုတာ ပေးဖို့ လိုအပ်တဲ့ လူ တွေ / ထိုက်တန်တဲ့ လူတွေ အတွက်ပဲ ထားတာ ကောင်းပါတယ်။
ကိုယ့်ဘာသာကို Antibiotics/ vaccines/AI ထိုးကြတယ် လုပ်ပါ Pros and Cons ကို တော့ ကိုယ့်ဘာသာ ကိုပဲ အရင် စံစားရပါမယ် ။ Your Choice ပါ ။
ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ ကတော့ Client တွေ ကို ထောက်ပြ ပြော ပြ ရမဲ့ ဝတ္တရားရှိတဲ့ အတွက် ခု လိုအောက်က ပုံ ထဲ ကလို နဲ့ လာရင်တော့ ဆရာဝန် ဆေးခန်းမှာ ထိုးထားတာ မဟုတ်တဲ့ အကြောင်း / Safe မဖြစ်ကြောင်း ကို တော့ ထပ်တလဲလဲ ပြောရမှာ တာဝန်ပါ ။ ဒါလဲ Your Choice and your Responsibility ပါ ။
ဆေးထိုး တာ ပီးပီ ဆိုတော့ ကိုယ်တွေ Fields ရဲ့ Ethics and Responsibility ?
ဝယ်ပီး ကိုယ် တိုင် ထိုး နေကြတဲ့ လူတွေ ကိုပဲ အပြစ်ပြော လို့ မရလို အဓိက Source တွေ ကလည်း Ethics ရှိဖို့ အများ ကြီး လို အပ်ပါတယ် ။ ခုနောက်ပိုင်း vaccine တွေကို တစ်လုံးက နေ စပီး Vet တွေ မဟုတ်တဲ့ လူတွေ ခုလို လူမျိုးတွေ လာဝယ်ရင်တောင် ရောင်းနေတာတွေ တွေ့ရပါတယ် ။ စီးပွါးရေး ဆိုတာ နားလည်ပေမဲ့ Ethically business နဲ့ လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ် ။ တစ်ခြား နိုင်ငံတွေ မှာ သူ့ နယ်ပယ် အသီးသီး မှာ Ethic ထားတာ တွေ့ရပါတယ် ကျွန်တော် တို့တောင် သူများ နိုင်ငံမှာ injection ( ထိုးဆေး / Vaccine ) ဝယ် ချင်တာ သူတို့ နိုင်ငံက vet license မဟုတ်တဲ့ အတွက် ဝယ် လို့မရသလို Vet မဟုတ်တဲ့ လူတွေ ကိုလည်း မရောင်းပါ ။ ဒါဟာ ကိုယ့် နယ် ပယ်ရဲ့ အဆင့်ကို ကိုယ်တိုင်ပဲ မြှင့်တင်နိုင်တာပါ ။ အတုယူဖွယ် လေးစားဖွယ်ကောင်းပါတယ် ။
တချို့ ဆို ဆေးထိုးရမဲ့ အချိန်အဆ / ဘယ်နေရာတွေ ပါ ထိုး ရမယ် ဆိုတာ ပါ မြန်မာမှု ပြု ကြတာတွေတောင်ရှိပါတယ် ။
ပြေချင်တာက Responsibility ? Ethics ?
ကျွန်တော် ခံယူထားတဲ့ Ethics ဆိုသည်မှာ တခြားလူတွေ များ ရှေ့မှာ ဆရာဝန်တယောက်အနေနဲ့ စောင့်ထိန်းရမဲ့ ဝတ္တရားတွေကို စောင့်ထိန်းရမဲ့ အပြင် ကိုယ်တစ်ဦးတည်း ရှိတဲ့ အချိန် လူအများ မသိတဲ့ အချိန် မှာတောင် ဆရာဝန်အချင်းချင်း အတွက် ဖြစ်စေ ကိုယ်တိုင်အတွက် ထြစ်စေ စောင့်ထိန်းခြင်း ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ခု ပုံထဲ ကလို ဖြစ်ရပ် ကတော့ ဘယ် အဖွဲ့အစည်း / ဘယ်သူ တွေ ကို အပြစ်ဆိုရမယ် ဆိုတာက တော့ ???????
( တစ်စုံ တစ်ယောက် / အဖွဲ့အစည်း တွေကို တိုက်ခိုက်ဖို့ မဟုတ်ပါ ။ ထောက်ပြ ပြောဆို ခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ် ။ )