24/09/2017
Wie ben ik?
Mijn naam is Joelle Versteeg. Van jongs af aan heb ik een passie voor paarden, en dan met name jonge paarden en "probleem" paarden. Tijdens het beleren en herscholen van deze paarden heb ik een speciale interesse ontwikkeld voor de rug van het paard. Om mijn kennis en kunde van de paardenrug te vergroten heb ik ervoor gekozen om naast mijn werk als paardendierenarts, de opleiding tot dierenchiropractor te doen. Hoewel chiropractie geen vervanging is van de reguliere diergeneeskunde, is het wel een hele mooi aanvulling in de behandeling en revalidatie van (met name) hals en rug problemen.
Wat is chiropractie?
Chiropractie is een manuele behandelmethode, die bij veel gezondheids –en rijtechnische problemen van paarden kan worden ingezet. De functiestoornis van de wervelkolom en de uitwerking daarvan op het zenuwstelsel staat centraal binnen de chiropractie. Chiropractie is geen vervanging van de reguliere diergeneeskunde! Het kan echter wel heel mooi worden gebruikt als aanvulling op de traditionele medische therapie bij vele acute en chronische aandoeningen van het bewegingsapparaat van het paard.
De wervelkolom
De wervelkolom van een paard is een zeer complexe structuur, bestaande uit botten, banden, spieren en zenuwen. Het heeft een aantal belangrijke functies:
- steun en houdingsfunctie
- aanhechtingspunt voor veel spieren
- bescherming van het ruggenmerg
- bescherming van de inwendige organen
Veel spieren hechten aan op de wervels om beweging van de rug tot stand te kunnen brengen. Deze beweeglijkheid is noodzakelijk omdat een paard zich anders niet vloeiend kan bewegen.
Wanneer er een functionele scheefheid van de wervels ontstaat, verliest het paard flexibiliteit van de wervelkolom. Dit kan de prestaties beïnvloeden met stijfheid en spierspanning tot gevolg. Beperkte beweging tussen twee wervels kan de zenuwen beïnvloeden die tussen de wervels het ruggenmerg uitkomen.
Een negatieve verandering in de functie van een zenuw kan tot storing van de informatiestroom leiden; deze is nodig voor goede coördinatie van de lichaamsfuncties en de spiercontracties. Elke beweging, van een kleine beweging tot een gecompliceerde piaffe in dressuur, wordt mogelijk gemaakt door het synchroniseren van vele spieren. Als de functie van de zenuwuiteinde, die de spieren aanstuurt, verandert, verslechtert de coördinatie.
Een dier met een functionele scheefstand van de wervels zal zijn houding aanpassen om te compenseren voor de beperkte mobiliteit van zijn wervelkolom en om pijn te vermijden. De verhoogde mechanische spanning op andere delen van de wervelkolom en op de gewrichten in de benen veroorzaken verdere scheefheid/problemen en een verslechtering van de conditie.
Oorzaken van een functionele scheefstand van de wervels:
• Trauma
Veroorzaakt door vallen, verstappen, glijden of vastliggen in de box
• Transport
Lange transporten, ongevallen, slechte schokabsorptie in de trailer en ongelijkmatig rijden kan schade veroorzaken
• Bevallingsproblemen
Moeilijke bevallingen waarbij het veulen er met kracht is uitgetrokken kan problemen geven bij zowel de merrie als het veulen
• Te weinig beweging
Te weinig ruimte om te bewegen geeft het paard te weinig mogelijkheden om de spanning kwijt te raken door te bokken of te rollen
• Prestatie
Elke discipline belast de wervelkolom op zijn eigen, specifieke manier
• Rijder
Zitproblemen (bijv. scheve zit) kunnen tot rugproblemen bij het paard leiden
• Beslag/hoefijzers
Slechte hoefverzorging en verkeerd beslag kunnen de beweging van het paard verstoren
• Zadel
Niet passende/slecht passende zadels zijn een van de hoofdoorzaken van rugproblemen
• Leeftijd
Met toenemende leeftijd worden de effecten van kleine en/of grote trauma’s aan de wervelkolom zichtbaar.
Symptomen
Symptomen van pijn in de rug
- verminderde prestatie
- abnormale houding
- bijten, zadeldwang
- staken, steigeren of bokken
- poging om zich vrij te maken door het hoofd achteruit te gooien of de rug te hollen
- zwaaien van de staart en de oren plat in de nek leggen
- moeite met wissels en overgangen
- moeite met verzameling
- gedragsveranderingen
- gevoeligheid bij aanraken
Symptomen van verminderde spiercoördinatie en mobiliteit
- abnormaal ritme in een gang
- onregelmatige gang, moeite met 1 galop
- stijfheid met het verlaten van de stal
- stijfheid met inbuigen (stelling) en in de gehele houding
- spieratrofie
- zichzelf aantikken
- moeite met activeren van de achterhand
- moeite met ‘lang en laag’ werken
- verkorte pas in één of meer benen
- algehele verminderde bewegingsruimte in gang
- moeite met de aanleuning
- kreupelheid
- paard trekt aan één teugel/is sterk aan één kant
- ruiter zit naar één kant door het paard
- houdt de rug strak
Behandeling
De behandeling van een chiropractor is gericht op het corrigeren van de functionele scheefstand en herstellen van de mobiliteit van de gewrichten.
De manipulatie die daarvoor gebruikt wordt is zeer specifiek . Ondanks dat paarden hele grote, dikke spieren over de ruggengraat hebben lopen zijn gewrichten flexibel en relatief eenvoudig te behandelen met minimale kracht. Het is vervolgens de taak van de spieren en banden om de ruggengraat te ondersteunen en de nieuwe positie te behouden.
Bij veel paarden ziet men een aanzienlijke vooruitgang binnen één tot vier behandelingen. Chronische problemen nemen meer tijd om te verbeteren en hebben meer behandelingen nodig, terwijl paarden met acute problemen vaak snel reageren.