01/12/2024
Is jouw hond bang voor vuurwerk?
Ongeveer de helft van de honden is bang voor vuurwerk. Een schrikreactie op vuurwerk is tot op zekere hoogte normaal, omdat vuurwerk een plotseling en onbekend hard geluid is. Veel honden raken na een tijdje gewend aan vuurwerk, en de schrikreactie wordt dan steeds minder.
Echter, sommige honden wennen niet aan vuurwerk. Deze honden kunnen extreem reageren op vuurwerk en raken in paniek. Bij deze honden kan het lang duren (enkele uren of zelfs dagen) voordat het gedrag weer normaal is. Deze angst is echt en geen vorm van aandacht vragen of aanstellerij. Het is daarom belangrijk om de angst van je hond serieus te nemen en actief aan het werk te gaan om de angst te verminderen.
Helaas gaat vuurwerkangst niet zomaar over. Nee, vaak wordt de angst zelfs erger naarmate een hond vaker aan vuurwerk wordt blootgesteld. Het kan ook zijn dat de hond ook bang wordt voor andere harde geluiden. Dus wanneer de hond bang is voor vuurwerk bestaat er het risico dat de angst generaliseert naar andere harde geluiden, en je hond wordt dan ook bang voor bijvoorbeeld onweer, dichtslaande deuren of het vallen van zware voorwerpen.
Als jouw hond heftig reageert op vuurwerk dan is het belangrijk om zo snel mogelijk professionele hulp in te schakelen. Deze gaat uitgebreid naar het gedrag van je hond kijken in reactie op vuurwerk, en bepaalt of er eventueel ook andere angstproblematiek is. Daarna zal de professional een uitgebreid individueel behandelingsplan opstellen om de vuurwerkangst van je hond te verminderen.
Lange termijn vermindering van vuurwerkangst
De meest effectieve manier om angst voor vuurwerk ook op de lange termijn te verminderen is exposure therapie. Exposure is het Engelse woord voor blootstelling. Het doel van deze therapie is om je hond geleidelijk bloot te stellen aan vuurwerk, maar op een systematische en gecontroleerde manier. Deze therapie is ontstaan vanuit de menselijke psychologie en is de meest geschikte therapie voor de meeste angststoornissen en fobieën. Ook bij honden is exposure therapie de meeste effectieve manier om angst te verminderen. Het uiteindelijke doel is om de angst weg te nemen, stapje voor stapje, op een tempo dat je hond aan kan.
Tijdens de training zullen we langzaam de negatieve ervaringen met vuurwerk gaan vervangen door positieve. Dit doen we door de hond geleidelijk bloot te stellen aan steeds hardere vuurwerkknallen, maar zonder dat je hond daarvan in paniek raakt. We gaan vuurwerkgeluiden afspelen, op zo’n zacht volume dat de hond het wel hoort en er aandacht voor heeft, maar niet bang is. Wanneer dat goed gaat wordt het volume steeds iets hoger gezet totdat de hond uiteindelijk harde vuurwerkknallen aan kan. Dit proces heet systematische desensitisatie.
Daarbij gaan we de hond ook leren dat vuurwerk iets leuks gaat voorspellen. Dus na ieder vuurwerk geluid geven we je hond zijn favoriete voertje. De hond gaat dan al snel een associatie maken tussen vuurwerk en iets lekkers. Dit proces heet herconditionering.
Exposure therapie is een actief leerproces waarin de hond oude aangeleerde gedragspatronen (bijvoorbeeld vuurwerk betekend vluchten) gaat leren vervangen door nieuwe patronen (vuurwerk betekent iets lekkers).
Het is van cruciaal belang het proces niet te overhaasten en het gedrag van je hond zorgvuldig te observeren. Vaak gaan mensen te snel of de hond ervaart toch te veel angst waardoor er geen leerproces kan plaatsvinden. De therapie werkt dan niet of, in het ergste geval, maakt de angst erger. Daarom is het belangrijk om exposure therapie onder begeleiding van een gekwalificeerde professional te doen.
Algemene stress vermindering en welzijnsverbetering.
Het is moeilijk om te zeggen waarom sommige honden geluidsangst ontwikkelen en anderen niet. Eerder werd vaak gedacht dat een bepaalde traumatische ervaring met vuurwerk leidde tot angstproblematiek. Maar later bleek dat de meeste honden geleidelijk vuurwerkangst ontwikkelen doordat ze herhaaldelijk aan vuurwerk zijn blootgesteld.
De meeste gedragsproblemen worden veroorzaakt door een combinatie van genetische aanleg en de omgeving waarin de hond leeft. Helaas hebben we geen invloed over de genen van onze hond, maar gelukkig wel over zijn omgeving.
Om het welzijn van je hond te garanderen en angstproblemen te verminderen of te voorkomen, is het belangrijk om aan alle basisbehoeften van je hond te voldoen. Denk hierbij aan voldoende beweging, snuffelen, voldoende sociale contacten met jouzelf maar ook met andere honden, voldoende rust en slaap, een gezond voedingspatroon en de vrijheid om zelf bepaalde keuzes te kunnen maken. Bij honden is er bijvoorbeeld een duidelijke link tussen te weinig beweging en overmatige angst. Ook leidt het onvoldoende kunnen uitdrukken van natuurlijk gedrag tot frustratie wat ook weer als stress kan worden ervaren.
Ook is het belangrijk om algemene stress in de omgeving van de hond te verminderen. Overmatige stress maakt de hond gevoeliger voor zowel over- als onder-stimulatie. Een hond die veel stress ervaart heeft daarom meer moeite met ‘extra’ prikkels. Verschillende stress en angstprikkels worden bij elkaar opgeteld totdat ‘de emmer overloopt’ en de hond niet langer op een gezonde manier met de stress om kan gaan. Wanneer dit gebeurt ontstaat er probleemgedrag, wat zich op verschillende manieren kan uitten.
Niet alle honden met vuurwerkangst hebben last van overmatige stress, maar het is altijd een goed idee om (tijdelijk) het aantal prikkels in de omgeving van de hond te verminderen en zo meer mentale ruimte te creëren voor de exposure therapie.
Daarnaast kan je aan het werk gaan om je hond meer positieve ervaringen te bieden (bijvoorbeeld meer samen spelen, neuswerk, hersenwerk etc). Dit zal je hond ook helpen om beter met prikkels om te kunnen gaan in het algemeen. De professional kan je helpen om de verschillende prikkels in de omgeving van je hond te identificeren en te verminderen, en het bieden van meer positieve ervaringen.
Dr. Else Verbeek, gedragsdeskundige en wetenschappelijk onderzoeker. www.amazinganimalminds.com
Wil jij ook aan de slag met de Exposure Therapie in 2025? Neem contact met mij op via het contactformulier op: hondencoachhillie.nl zodat we in februari kunnen starten.
