27/02/2016
HondenverTaal
Castratie? - Laat uw hond heel!
Knip-schaar, problemen klaar? Mooi zou dat zijn. Maar een hond is een levend wezen. Een met ziel en geest, niet een speeltje waaraan naar willekeur kan worden gesleuteld en geknutseld om het een aangenamere vorm te geven.
Stel je voor: je eerste afspraak met je puppy bij de dierenarts. De vriendelijke receptioniste vraagt naar de naam en andere gegevens van je hond. Ze noteert het ras, de geboortedatum en het geslacht en vraagt vervolgens routinematig: "En, al gecastreerd?" - " 'Sorry, maar je hebt toch net opgeschreven dat deze kleine nog maar 13 weken oud is?' - "Ja, klopt. Acht maanden oud moet ze natuurlijk zijn. Maar het beste voor de eerste loopsheid."
Fictie? Overmatige fantasie van de auteur? Helemaal niet. Dit gebeurde in een gerenommeerde grootstedelijke dierenartsenpraktijk, een paar dagen geleden.
Veel hondenbezitters is al bekend dat een gecastreerde hond niet per se stopt met ongewenst gedrag. Laat staan dat men ongewenste zwangerschappen in hondengroepen van gemengd geslacht niet op een andere manier kan voorkomen. Maar wat weinig hondenbezitters weten, is dat veel gedragsproblemen zelfs kunnen verergeren door castraties.
Geen reden voor HET hond!
Zo hebben gedragswijzen als overdreven voedsel- en territoriumverdediging, rijgedrag of andere veelal ten onrechte aan dominantie gerelateerde gedragingen vaak een andere dan een seksueel gemotiveerde achtergrond. Vanuit een gedragsbiologisch perspectief dus geen aanleiding om vrouwelijke en mannelijke dieren tot een gender-neutraal wezen te knippen. Integendeel, honden met angstagressie bijvoorbeeld reageren na castratie (chirurgische verwijdering van de testikels of eierstokken) vaak nog agressiever, omdat hen dan ook de angstverminderend werkende geslachtshormonen ontbreken.
Zowel het gaan struinen als ongewenst paargedrag kunnen zelfs zodanig hormonaal aangelegd en verknoopt zijn bij het dier (bij reuen deels al prenataal, we spreken van de 'vermannelijking van de hersenen'), dat ook na een castratie bepaalde visuele of geurprikkels alleen volstaan om (opnieuw) de tour door de buurt te beginnen. Of om een loopse teef te volgen en haar lastig te vallen.
Babyhond voor altijd?
Nieuwste trend is de vroege castratie/sterilisatie. Wat we daarvan moeten denken, kan elke lezer zelf inschatten, wanneer hij weet dat een voor de eerste loopsheid gesteriliseerde teef fysiek noch geestelijk volwassen is. Met de chirurgische ingreep onder algehele verdoving wordt het natuurlijke puberteitsproces gestopt, of zelfs al voor het begin voorkomen. De nog niet volwassen teef, en ook de vroeg gecastreerde reu, blijft mentaal op het niveau van een jonge hond.
Ook zijn deze zonder medische noodzaak geopereerde honden van beide geslachten later meestal ofwel opvallend kleiner, ofwel opvallend groter dan hun niet-gecastreerde volwassen soortgenoten. Reden: ontwikkelingsstoornissen als gevolg van de beperkte of zelfs achterwege gebleven puberteit. De groeischijven (epifysairschijven) in de pijpbeenderen van grotere rassen sluiten zich soms te langzaam of helemaal niet, en de gecastreerde dieren worden te snel te groot. Een mogelijk gevolg is een ongunstig geproportioneerd gangwerk, wat niet zelden leidt tot een beperkte motoriek en dan bovendien gepaard gaat met pijnlijke artrose.
Of vroege sterilisatie bij honden eigenlijk de kans op melkkliertumoren vermindert, wordt niet alleen onvoldoende onderbouwd maar is op dit moment ook zeer omstreden. De aanwijzingen nemen toe dat veeleer te eiwitrijke voeding en een aanzienlijk te hoog lichaamsgewicht, vooral in het eerste levensjaar, en het frequent onderdrukken van loopsheidscycli door hormoontoediening de eigenlijke triggers voor de tumoren zijn.
En dan komt de dikte...
Na castratie wordt van een gezonde, afgestemd op zijn leeftijd ontwikkelde hond, zienderogen een bedaagde viervoeter. Wat veel hondenbezitters aanduiden als een persoonlijkheidsverandering, is veeleer een door de castratie versneld verouderingsproces. Dat wil zeggen een fysieke verandering, om niet te zeggen een fysiek verval. De bespiering vermindert, het bindweefsel verslapt, huidstructuur en vacht veranderen, de stofwisseling vertraagt aanzienlijk en de botdichtheid neemt af.
Gecastreerde teefjes worden vaak incontinent (het zgn. urinedruppelen) en gecastreerde reuen worden vanwege hun niet meer als reu herkenbare - zeg maar niet meer ruikbare - geslacht door ongecastreerde reuen hevig lastig gevallen. Wat kan leiden tot bijtincidenten, waarvan de bezitter nu juist hoopte die door de castratie te minimaliseren. Nu stort de gecastreerde voormalige knokker zich op voorhand op zijn mannelijke collega's, uit voorzorg, om zo te zeggen, omdat hij hun gepest vreest. Daarmee bijt de hond, uhm, de eigenaar, in z'n eigen staart...
Castratie = amputatie = misdaad
Hoewel castratie momenteel een van de meest uitgevoerde ingrepen is in Duitslands veterinaire praktijken, valt er vanuit een juridisch perspectief wel iets over te zeggen. Want de Duitse Dierenwelzijnswet (hoofdstuk 6) verbiedt expliciet de gehele of gedeeltelijke amputatie van gezonde lichaamsdelen. Tot die laatste behoren ook de geslachtsorganen!
Weliswaar bestaat er op deze heldere regeling een uitzondering, waarin staat dat een amputatie (hier: castratie) is toegestaan ter voorkoming van ongecontroleerde voortplanting. Maar 'ongecontroleerd voortplanten' kan zich in dit land waarschijnlijk wel een kat, die vrije uitloop heeft, maar niet een huishond onder de hoede van de mens en dus onder de controle van zijn bezitter.
Natuurlijk is deze eis niet van toepassing op medisch noodzakelijke ingrepen bij een ziek dier.
Op 'argumenten', zoals hygiëne (vermijden van bloedvlekken tijdens de loopsheid) of betere hanteerbaarheid (wat dacht je van op de aard en het wezen van het dier afgestemde training?) ga ik hier niet verder in. Wie dergelijke overwegingen PRO castratie in de discussie brengt, staat niet alleen op het punt om een misdrijf te plegen (zie hierboven). Die blijft beter ver weg bij niet-programmeerbare LEVENDE WEZENS en doet er goed aan zichzelf een robothond op batterijen te kopen. Een hond waaraan hij naar hartenlust kan knutselen en die hij naar believen kan aan- en uitschakelen.
Mijn hond blijft heel! Dat zeg ik ook mijn dierenarts…
Katherine Silbermann, Hund-Unterwegs-Magazin, 30 oktober 2013.
http://www.hund-unterwegs.de/hunde-blog/kastration-lasst-eure-hunde-ganz/