08/10/2024
Wnętrostwo
Wnętrostwo (cryptorchismus) - jest najczęściej występującą wrodzoną wadą rozwojową koni, polegającą na pozostaniu jądra w obrębie jamy brzusznej lub kanału pachwinowego. Może dotyczyć jednego lub obu jąder. Szacuje się , że wnętrostwo występuje u 2 do 8% populacji koni, może być jednak znacznie wyższe w rasach predysponowanych takich jak konie islandzkie, konie fryzyjskie, kuce, perszerony czy quarter horse .
Na czym polega wnętrostwo i jakie są jego konsekwencje ?
Większość ogierów rodzi się z jądrami, które znajdują się w obrębie kanału pachwinowego.W normalnych okolicznościach w pierwszych tygodniach życia w miarę zaniku jądrowodu, jądra opuszczają się do worka mosznowego, jeżeli proces ten zostaje zaburzony na którymś z etapów zstępowania, dochodzi do wnętrostwa. Fizjologiczne ułożenie jąder w obrębie worka mosznowego zapewnia odpowiednią temperaturę do prawidłowo zachodzącego procesu spermatogenezy. Pozostanie ich w obrębie jamy brzusznej lub kanału pachwinowego doprowadza do zmian atroficznych i w konsekwencji zaburza proces produkcji plemników. W przypadków wnętrów jednostronnych liczba plemników w ejakulacie jest obniżona, podczas gdy wnętry obustronne pozostają bezpłodne. Jednocześnie zachowana funkcja wydzielnicza komórek śródmiąższowych prowadzi do ciągłej produkcji hormonów odpowiedzialnych za typowo ogierzy behawior, z elementami podwyższonego libido i agresji.
Rodzaje wnętrostwa
Wyróżniamy cztery podstawowe rodzaje wnętrostwa:
brzuszne - jedno lub oba jądra znajdują się w jamie brzusznej
częściowo brzuszne - jądro znajduje się częściowo w jamie brzusznej, najądrze w kanale pachwinowym
kanałowe - jądro znajduje się w kanale pachwinowym
powierzchniowe kanałowe - jądro znajduje się na granicy zewnętrznego pierścienia kanału pachwinowego
Diagnostyka wnętrostwa
W celu zlokalizowania jądra wykonuje się badanie palpacyjne i ultrasonograficzne okolicy pachwinowej ogiera, a w przypadku braku jądra w okolicy pierścienia zewnętrznego kanału pachwinowego, badanie palpacyjne oraz ultrasonograficzne poprzez prostnicę.
W rozpoznawaniu wnętrostwa wykorzystuje się również oznaczenie hormonów takich jak testosteron, siarczan estronu lub estrogeny całkowite lub hormon anty-Mullerowski i testosteron oznaczany po stymulacji hCG. Stężenie hormonów może się wahać w zależności od wieku, pory roku oraz rodzaju wnętrostwa, jednak przyjmuje się, że ich poziom jest wyższy u zwierząt posiadających tkankę jądrową czyli ogierów i wnętrów.
lek.wet.Marta Zapędowska