18/01/2025
Dlaczego potrzebne są testy dla psów ras pasterskich?
Odpowiedzią na to pytanie otwieramy krótki cykl, w którym chcemy przybliżyć temat testów pasterskich oraz ich przydatności nie tylko do sprawdzania, ale i zachowania specyficznych cech ras pasterskich.
Rasy psów pasterskich, obdarzone instynktem pasterskim, są wynikiem wielopokoleniowej hodowli, mającej na celu wzmocnienie cech cennych w pracy ze zwierzętami stadnymi. Obecny styl życia hodowców i opiekunów tych psów różni się od pierwotnych warunków, w jakich rodziły się rasy pasterskie, co grozi zanikiem istotnych cech ras. Cechy takie jak zainteresowanie zwierzętami stadnymi, chęć współpracy z przewodnikiem, popęd do kontrolowania ruchu stada oraz naturalne poszukiwanie punktu balansu, mające na celu uzyskanie lepszej kontroli nad stadem jak i cechy typowo fizyczne zostały u ras pasterskich wzmocnione i ugruntowane przez selektywną hodowlę.
Niestety współczesne warunki życia nie sprzyjają naturalnej kontroli tych cech, ponieważ tylko niewielki procent psów pracuje na co dzień ze zwierzętami stadnymi. Dlatego tak ważnym narzędziem umożliwiającym sprawdzenie i przyczynienie się do zachowania tych cech są testy pasterskie. Tylko dzięki nim można minimalizować ryzyko doboru par hodowlanych na podstawie kryteriów niekoniecznie dobrych dla zachowania opisywanych cech.
Jaskrawym przykładem jest hodowla „na wystawy”, w której od pokoleń psy ras pasterskich nie mają praktycznie żadnego kontaktu ze zwierzętami stadnymi i opiekunami rozumiejącymi specyfikę tych ras i ich pierwotnego przeznaczenia. Użytkowość traci na znaczeniu kosztem innych cech jak np. wygląd.
Warto podkreślić, że wzorce ras powstawały z myślą, by opisywane w nich psy zachowywały sprawność i były zdolne do wykonywania pracy, do której zostały stworzone. Zatem użytkowość jest nadal wpisana we wzorce.
Idea „Fit for function” (1) Fédération Cynologique Internationale (FCI) wprost zachęca do upowszechnienia testów pasterskich. Hasło “Fit for function” odnosi się do idei, że psy rasowe powinny być hodowane i oceniane nie tylko pod kątem wyglądu, ale także zdolności do wykonywania zadań, do których zostały pierwotnie stworzone. Oznacza to, że psy powinny zachować cechy fizyczne i behawioralne, które pozwalają im spełniać swoje pierwotne funkcje, takie jak polowanie, pasterstwo czy stróżowanie.
Testy te już przez samą konieczność praktycznego kontaktu hodowców i opiekunów psów pasterskich z pracą pasterską i zwierzętami stadnymi mogą znacząco przyczynić się do poprawy świadomości.
Zauważono to i podkreślono na głównej stronie Komisji FCI ds. Psów Pasterskich (FCI Herding Dogs Commission) w dokumencie „Manifesto (Helsinki, 16 June 2018)” (2) gdzie podano:
• Pomimo wszystkich nowoczesnych osiągnięć technologicznych, rolnicy i pasterze nadal polegają na swoich psach do wykonywania codziennej pracy przy owcach, bydle, kaczkach i innych zwierzętach stadnych.
• Psy muszą być dobrze wyszkolone i wyedukowane do swojego zadania.
• Udowodniono, że próby są dobrym narzędziem, nawet jedynym, do sprawdzania, czy psy pasterskie przyjmują dobrą postawę i są dobrze wyszkolone do swojej pracy.
• Próby mogą być użyteczne tylko wtedy, gdy odzwierciedlają aspekty codziennej pracy psów ze zwierzętami stadnymi.
• Komisja FCI ds. Psów Pasterskich dąży do promowania organizacji prób, które odzwierciedlają zadania codziennej pracy z psami pasterskimi, w celu zachowania tych cech u wszystkich ras psów pasterskich.
1. FCI Basic Statement for Show Judges. Dogs fit for their original function.https://www.fci.be/medias/JUG-PBA-en-13458.pdf
2. Manifesto (Helsinki, 16 June 2018)
https://www.fci.be/en/FCI-Herding-Dogs-Commission-1296.html
