06/03/2024
Hành vi hung hăng ở mèo
Các vấn đề hành vi ở chó và mèo thường là do quá trình “xã hội hoá” (socialisation) chưa được phù hợp. Đây là quá trình cho chó mèo tiếp xúc với loài khác và các tác nhân khác trong môi trường sống theo từng độ tuổi nhất định. Xem thêm về Hành Vi Của Mèo AAFP (American Association of Feline Practitioners) của tụi mình tại - https://thuvienthuy.com/2023/10/07/guideline-hanh-vi-cua-meo-aafp-2004/
Phương pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề hung hăng ở mèo phụ thuộc vào việc tìm hiểu đúng nguyên nhân gây ra hành vi này. Nhưng phần lớn các trường hợp hung hăng là do nhiều yếu tố kết hợp rất phức tạp vì vậy, không có một công thức chung cho hành vi này. Rất cần sự kiên nhẫn và yêu thương từ chủ nuôi để có thể từng bước cải thiện đổi vấn đề hành vi ở thú cưng.
Hành vi hung hăng ở mèo được chia ra thành rất nhiều loại, sau đây là một số loại phổ biến:
1. Hung hăng giữa mèo với mèo
- Loại hung hăng dễ nhận biết nhất, thường xảy ra giữa những mèo đực chưa triệt sản. Tuy nhiên vẫn có thể xảy ra giữa mèo cái với nhau hoặc giữa mèo đực và mèo cái
- Hung hăng đối với mèo bên ngoài (không phải mèo cùng nhà) là loại hung hăng phổ biến nhất (~40%)
- Loại mâu thuẫn giữa mèo trong cùng một nhà thường khó nhận biết hơn (chiếu ~27%)
- Triệt sản có thể sẽ hữu ích trong việc giảm loại hành vi hung hăng này
2. Hung hăng do sợ hoặc tự vệ
- Khi mèo cần tự vệ.
- Mèo sẽ thể hiện tư thế như cúi người, tai phẳng ra sau, cụp đuôi vào người, nghiêng né ra xa hoặc nằm nghiêng về một bên, giãn đồng tử
- Một số dấu hiệu hung hăng như khè, gầm gừ, xửng lông, cào và cắn.
- Phương pháp tốt nhất là nên chờ đợi cho đến khi mèo không còn sợ và bình tĩnh trở lại vì nếu chủ nuôi vô tình vuốt ve mèo hoặc tỏ ra sợ hãi, mèo sẽ học được điều đó và sẽ tiếp tục hung hăng ở những lần sau.
- Sau đó, nếu có thể, tránh các tình huống có thể gây ra sợ hãi cho mèo. Nếu không thể tránh được, có thể tập cho mèo dần quen với nỗi sợ bằng cách tiếp xúc với nỗi sợ mỗi lúc 1 ít và thưởng nếu mèo không có những hành vi hung hăng.
3. Hung hăng để bảo vệ lãnh thổ
- Mèo đực và mèo cái đều có bản năng bảo vệ lãnh thổ. Mèo đực thường bảo vệ một vùng lãnh thổ rộng hơn mèo cái
- Hành vi hung hăng bảo vệ lãnh thổ có thể hướng đến cả chó, con người hoặc các loài vật khác.
- Mèo có thể hung hăng thể hiện bản năng bảo vệ lãnh thổ đối với một vài thành viên nhất định trong nhà.
- Một số tình huống dễ xảy ra hành vi hung hăng bảo vệ lãnh thổ như: mèo con đang bước vào giai đoạn trưởng hành, đưa một em mèo mới về nhà, thay đổi thành viên trong gia đình hoặc nơi sống của gia đình.
4. Hung hăng chuyển hướng lên đối tượng khác
- Loại nguy hành vi hung hăng nguy hiểm nhất vì xảy ra bất ngờ, khó dự đoán và thường gây sợ hãi và nhiều tổn thương.
- Quan trọng là đây lại là loại hung hăng phổ biến ở mèo.
- Hành vi này xảy ra khi mèo nhìn thấy một đối tượng (mèo khác, chó, hoặc con người) ở một nơi là mèo không thể tiếp cận, ví dụ như bên kia cửa sổ).
- Mèo sẽ thể hiện bằng cách tấn công bất ngờ lên những đối tượng ở gần như chó, con người hoặc một mèo khác bên cạnh.
Hành vi này có thể kéo dài vài giờ
5. Hung hăng do đau
- Hành vi hung hăng do đau có thể hướng đến chó, mèo khác, con người hoặc vật dụng trong nhà.
- Mèo thể hiện tư thế như đang hung hăng do tự vệ.
- Bất cứ trường hợp hành vi hung hăng nào của mèo cũng nên được kiểm tra cẩn thận về khả năng bị đau, nhất là những tình trạng đau mãn tính như đau khớp, đau răng, đau do vết thương nhỏ, áp-xe.
6. Một số loại hung hăng khác
- Hung hăng do bản năng làm mẹ: Có thể hướng đến bất cứ động vật nào khác hoặc con người.
- Hung hăng do săn mồi: Vì săn mồi là hành vi tự nhiên của loài mèo, một số chuyên gia không xem đây là một hành vi hung hăng (không phải do mâu thuẫn, xung đột)
- Hung hăng khi đang chơi đùa: nguyên nhân cho tình trạng này vẫn chưa được xác định rõ. Chủ nuôi nên vuốt ve mèo nhẹ nhàng để hạn chế mèo có các hành vi hung hăng. Nếu hành vi hung hăng xảy ra, phương pháp tốt nhất vẫn là chờ đợi như đã trình bày bên trên. Nên hạn chế cho mèo chơi với trẻ em nếu đã có tiền sử hung hăng khi chơi đùa mà chưa được giải quyết triệt để.
BSTY Bùi Phương Anh, BSTY Huỳnh Thế Vinh - Wrocław, Poland
Tham khảo:
Linda P. Case - Canine and Feline Behavior and Training_ A Complete Guide to Understanding our Two Best Friends (Veterinary Technology)
BSAVA Manual of Canine and Feline Behavioural Medicine, 2nd Edition
https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/cornell-feline-health-center/health-information/feline-health-topics/feline-behavior-problems-aggression
https://academicworks.cuny.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1253&context=hc_sas_etds