05/09/2024
ทุกครั้งที่มีข่าวหมากัดคน ก็จะมีการพูดถึงสาเหตุต่าง ๆ นา ๆ โดยสาเหตุนึงที่มักจะถูกพูดถึงอยู่เสมอก็คือ การที่สุนัขไม่ได้มองว่าเจ้าของเป็นจ่าฝูง หรือสุนัขมองว่าเจ้าของอ่อนแอ ปกป้องฝูงไม่ได้ หรือสุนัขท้าทายความเป็นจ่าฝูงของเจ้าของ จนพาลนำไปสู่คำแนะนำว่า เลี้ยงหมา เราต้องเป็นจ่าฝูง สุนัขต้องกลัวเรา ไม่กล้ากับเรา...
เอาคลิปนี้มาโพสซ้ำแล้วซ้ำอีก เพื่อให้เห็นว่านักวิทยาศาสตร์ที่พูดถึงเรื่องจ่าฝูง พูดถึงเรื่อง alpha ออกมาบอกซักพักแล้วว่า เฮ้ยย! ในธรรมชาติของหมาป่าที่เป็นบรรพบุรุษของหมาบ้านที่เราเลี้ยง ๆ กันเนี้ยะ มันไม่ได้มีจ่าฝูงแบบที่เราเข้าใจนะเว้ย! ผู้นำของฝูงไม่ใช่หัวหน้าที่คอยกดลูกฝูง แต่เป็นพ่อแม่ ที่คอยซัพพอร์ทลูกฝูง ซึ่งก็คือลูก ๆ ของพวกมันนั้่นเองงง ความรุนแรงในฝูงจริง ๆ แล้วเกิดขึ้นน้อยมาก ลูก ๆ ก็ไม่เคยต่อสู้กับพ่อแม่ตัวเองเพื่อให้ตัวเองได้ขึ้นมาเป็นผู้นำฝูงแทน แต่ลูกฝูงจะแยกออกไปผสมพันธุ์กับหมาป่าจากฝูงอื่น สร้างเป็นฝูงใหม่ขึ้นมา
ในเมื่อหมาป่าไม่ได้มีเรื่องจ่าฝูงแบบที่เราเข้าใจ แล้วหมาบ้านหละ?
ถ้าไปดูการศีกษาในปี 2009 โดย Bradshaw และคณะ (https://www.sciencedirect.com/.../pii/S1558787808001159) ที่ทำการศึกษาโครงสร้างทางสัมคมของหมาจรจัด จะพบว่า หมาบ้านที่เราเห็น ๆ กันทุกวันนี้ไม่ได้มีลำดับชนชั้นที่ตายตัว พูดอีกนัยนึงคือ มีการเปลี่ยนแปลงของสิ่งที่เราพยายามเรียกว่าลำดับชั้นทางสังคมได้อยู่ตลอดเวลา ซึ่งพอเป็นแบบนี้ นักวิจัยจึงสรุปว่า สุนัขบ้านเองก็ไม่ได้มีลำดับชั้นทางสังคมที่แน่นอน ไม่ได้มีจ่าฝูงที่ born to be จ่าฝูง หรืออะไรแบบนั้น แต่จริง ๆ แล้ว พฤติกรรมก้าวร้าวที่สุนัขแสดงออก เป็นผลมาจากการเรียนรู้ที่ผ่านมาในอดีตของสุนัข ร่วมกับปัจจัยอื่น เช่น ความสำคัญหรือความต้องการ resource ใด resource หนึ่ง ณ เวลานั้น ๆ เป็นต้น ไม่ใช่เรื่องของความต้องการที่จะอยู่เหนือมนุษย์เราอย่างที่หลาย ๆ คนเข้าใจ
..ปีนี้ 2024 แล้ว เรามาก้าวข้ามแนวคิดที่ว่า หมาดุเพราะต้องการที่จะเป็นจ่าฝูง ต้องการที่จะอยู่เหนือมนุษย์ กันเถอะนะครับ
