22/02/2022
LAVANTA YETİŞTİRİCİLİĞİ
Lavanta, dünyada ticareti en fazla yapılan 15 uçucu yağ bitkisinden birisidir Genel olarak lavanta yağı parfümeri ve ilaç sanayiinde, ayrıca sabun ve diğer endüstri kollarında güzel kokusu için kullanılmaktadır. Lavanta uçucu yağının dünya piyasalarında fiyatı 75 ile 100 € arasında değişmektedir.
Lavanta fidesi 3 yıl içinde yatırım maliyetini çıkarmaktadır. Şöyle ki birinci yılda %30, ikinci yılda %70 üçüncü yılda ise %100 verim alınmaktadır. Üçüncü yıl sonunda yapılan harcamalar %100 geri kazanılmaktadır.
Lavanta bitkisi yetişkin hale geldiğinde 1 dönümlük ekim alanından 8-10kg lavanta yağı elde edilmektedir. Lavanta bitkisinin en yüksek verim veren cinsi Lavandula angustifolia dır ve bu cinsin en çok bilinen 7 türü Bulgaristanda yetiştirilmektedir. Bunlar :“Sevtopolis”, “Drujba”, “Yubileina”, “Hemus” , “Hebar”,”Raya”ve “Karlovo” dur.
İklim ve Toprak İstekleri
Lavanta, toprak seçiciliği olmadan tüm toprak çeşitlerinde yetişebilen çok yıllık çalımsı bir bitki türüdür. . "Ekstrem koşulların bitkisi" olarak bilinen lavanta; su sıkıntısı olan, besin maddelerince fakir, kötü toprak koşullarında, üreticiler için alternatif bir üretim fırsatı sunmaktadır. Kireç içeriği yüksek olan süzek kuru ve kalkerli topraklarda daha iyi verim alınmaktadır. Tüm hava koşullarına dayanıklı olması sebebiyle çiftçilerin kıraç toprakları değerlendirmesi açısından oldukça elverişlidir.
Üretim ve Yetiştirme Tekniği
Lavanta üretimi 2 şekilde yapılabilir; Birincisi ve en çok tercih edilen yöntem çeliklerden ve köklü sürgünlerden yapılan üretimdir. Bu yöntem ile üretilen lavantaların daha verimli olduğu gözlenmiştir. Çeliklerin ilkbahardan önce bitkilerin uyanmasından önce köklendirme ortamına dikilmeleri gerekir. Şubat-Mart-Nisan ayları tercih edilir. İkinci üretim yöntemi ise tohumla üretimlerinin yapılmasıdır. Tohum vermeyen lavanta çeşitleri için mecburen çelikle ve ya köklü sürgünlerden üretim yapılmaktadır.
Toprak İşleme, Tohum Ekimi ve Fide Dikimi
Lavanta çeliklerinin ve ya fidelerinin ekimini yapmadan önce arazide derin sürüm yapılması gerekmektedir. Diskaro (dızgara) ve tırmık ile düzeltilen araziye fideler oturtulur. Fide dikimi yılda 2 kez olmak üzere Mayıs ve Kasım aylarında yapılabilir. Mayıs ayında yapılan dikimlerde verim Kasım ayında yapılan dikimlere göre daha düşük olduğu için ekimlerin Kasım ayında yapılmasını öneriyoruz.
Fide dikiminden sonra bitkilere cansuyu verilmesi çok önemlidir. Lavanta yetiştiriciliğinde 140*35 cm sıra arası ve sıra üzeri mesafe yetiştiricilik için uygundur. Dönüm başına (1000m²) 2200 adet lavanta fidesi ekilmektedir.
Sulama, Gübreleme ve Bakım
Fide dikimi yapıldıktan sonra bitkinin toprakla olan ilişkisini kuvvetlendirmek amacıyla belirli aralıklarla 3–4 defa sulama yapılmalıdır. İleriki yıllarda lavanta bitkisi susuz koşullarda yetiştirilebilirse de sulama yapılması dekardaki çiçek verimini artırır.
Lavanta tarlalarında 2-3 yılda bir ahır gübresi ile yapılacak gübreleme, toprak şartlarını iyileştirmeye yardımcı olacağı için son derece önemlidir. Bunu dışında dekara yılda 8-10 kg N ve 3-5 kg P2O5 verilmesi yeterlidir. Ancak gübreleme toprak analizi sonuçlarına göre yapılmalıdır.
Lavantada büyüme ilk yıl oldukça yavaş olur, kısa saplar meydana gelir. Esas büyüme ve verim ikinci yıldan itibaren başlar. Dikimden sonra toprağın belli ölçüde havalandırılması yabancı otların yok edilmesi için çapalama gerekir. İlk yıl 4-5 defa sıra arası mekanik çapalama (10-15 cm derinlikte) ve 2-3 defa bitkilerin etrafında çapalama yapılır.
Hasat ve Kurutma
Lavanta, tür ve çeşitlere, iklim ve toprak koşullarına, rakım ve yöneye göre değişmekle birlikte Temmuz ayı içerisinde tam çiçeklenme devresine ulaşır ve bu dönemde hasat edilir. Bitkinin hasadında testereli ot bıçağı kullanılmaktadır
Lavantadan genellikle su veya buhar distilasyonu yöntemiyle uçucu yağ elde edilmektedir. Uçucu yağ randımanı sapsız kuru çiçeklerde çeşitlere göre değişmekle birlikte %3-9 arasında değişmektedir.
Dönümde sapsız kuru çiçek verimi tür ve çeşitlere, iklim ve toprak koşullarına göre 100 kg ile 500 kg arasında değişir.
👉👉 Ziraat Mühendisliği Eğitim Sayfası
